Kultowe
Miejsca
Miejsca niepowtarzalne znane i lubiane, symbolizujące historię, kulturę oraz osobowość mieszkańców. Takie właśnie miejsca stanowią przystanki na długiej liście miejsc wartych do odwiedzenia podczas podróży. Duża część odwiedzających zatrzymuje się, aby zrobić pamiątkowe zdjęcia, spędzić chwile, które mogą się nie powtórzyć, lub po prostu podziwiać to o czym wszyscy mówią.
Moje Miasta
Dlaczego na starcie wybrałem właśnie te miasta?
Wszystko zaczęło się od Nowego Jorku, który jawi się dla mnie, jako miasto wyjątkowe, uwodzicielskie a miejscami wręcz magiczne. New York City, to finansowe centrum świata wyróżniające się niepowtarzalną architekturą. Nadzwyczaj imponuje mi różnorodnością i wolnością przekonań a swoim charakterem wpisuje się wprost w moją filozofię życia.
Warszawę pokochać było mi łatwiej, niż inne miasto w świecie, gdyż w niej żyje cząstka mnie, moje dziecię. A że podziwiam i uwielbiam zwiedzać miasta duże w warszawie zanurzam się na dłużej. Te piękne zamki, pałace, parki i ogrody prześliczne chłonę w całości, są tak magiczne. Mogę tak godzinami a nawet i dniami zanurzać się w warszawskiej otchłani. Nie mając nigdy dosyć traktu królewskiego i tego całego miasta historycznego.
Tarnów jest dla mnie szczególnym miejscem, gdyż tutaj się urodziłem a korzenie moich przodków datowane są na 1757 rok. Choć warto zaznaczyć, że barwna historia miasta Tarnowa jest o wiele starsza i sięga aż do epoki lodowcowej. Tarnów jest pięknie położonym miastem na pograniczu Pogórza Karpackiego i Kotliny sandomierskiej. Nie wyobrażam sobie lepszego, do życia na ziemi miejsca innego niźli Tarnowa ukochanego. Zaznaczenia też wartego, że tudzież Polski bieguna ciepłego.
idea projektu
Prosty i czytelny przekaz
W odróżnieniu od standardowych stron internetowych, ideą tej koncepcji jest skierowanie turysty bezpośrednio do każdego polecanego miejsca na mapie. Prawdopodobnie jest to pierwszy tego typu projekt na świecie stworzony w oparciu o linki Google. Najciekawsze proponowane miejsca poszczególnych miast możemy podziwiać i zwiedzać na mapach Street View jeszcze przed wyjazdem w planowaną podróż a nawet w trakcie wycieki. W tym celu zamieszczone zostały wirtualne okna na każdej stronie z polecanym miejscem. Najważniejszym elementem strony są oryginalne i intuicyjne plany, będące moim autorskim projektem w formie przejrzystych schematów, zaprojektowane na wzór siatki nowojorskich ulic. Plany zawierają wszystkie miejsca polecanych miast a w celu łatwej nawigacji zostały podzielone na grupy tematyczne. Na każdej stronie z planem jest przycisk umożliwiający pobranie aktualnej wersji w formie PDF z aktywnymi linkami.
Najnowsze Miejsca
Niniejszy katalog zawiera dziesięć ostatnich miejscówek dodanych do strony, spośród wszystkich polecanych miast. Okna na stronie głównej utrzymują się do czasu dodania nowszych miejsc. Głównym zadaniem tego elementu strony jest inspiracja miejscem, czasem mało znanym a często o wyjątkowym klimacie.
Miejscówka NR 1
Zobacz i przekonaj się, czy ta miejscówka najchętniej odwiedzana przez internautów zrobi na tobie równie duże wrażenie. Jedno jest pewne, iż planując swoją podróż do tego miasta koniecznie uwzględnij to miejsce na swoim planie zwiedzania.

WTC Memorial 9/11
Memorial 9/11 stanowią majestatyczne pomniki ofiar ataku na WTC. Są formą dwóch basenów wodospadów i jednocześnie największymi sztucznymi kaskadami w Stanach Zjednoczonych. Wbudowane zostały głęboko poniżej gruntu, dokładnie w miejscu starych fundamentów po zburzonych wieżach Twin Towers.
Odkryj historię miasta
W roku 1524 teren dzisiejszego Nowego Jorku został odkryty przez Europejczyków. Dawniej ten obszar był zamieszkiwany przez Dalewarów (plemię Indian Ameryki Północnej). Początkowo odkryta nowa ziemia przez Europejczyków, na których czele stał Giovanni de Verrazzano, została nieoficjalnie nazwana Nouvelle Angouleme.
W 1609 roku ziemie odkryte wcześniej przez francuza zaczęły się zasiedlać. Było to za sprawą Henrego Hudsona, który szukał nowej drogi z Europy do Indii dla Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. W 1613 roku Holendrzy jako pierwsi Europejczycy osiedlili się na obszarze dzisiejszego Nowego Jorku, przekształcając go w holenderską prowincję znaną jako Nowe Niderlandy. Rok później, w 1614 roku Holendrzy utworzyli ośrodek handlu futrami bobrów na południowym brzegu dzisiejszego Manhattanu. Obszar ten został nazwany New Amsterdam (Nowy Amsterdam), a w 1626 roku został wykupiony za 60 guldenów (dzisiejsza równowartość 60 guldenów stanowi około tysiąca dolarów) od plemienia Delawarów przez Petera Minuita (w latach 1626-1633 sprawował funkcję dyrektora generalnego Nowych Niderlandów). 26 marca 1637 roku do Nowego Amsterdamu dotarł Willem Kieft, który został mianowany na gubernatora. Był on piątym gubernatorem w historii dzisiejszego Nowego Jorku. Obszar ten w trakcie obejmowania przedstawicielstwa władzy centralnej przez Kiefta był w niezwykle złym stanie i trudnej sytuacji. Umocnienia były zniszczone, a tylko jeden okręt nadawał się do użytku. Gubernator od razu podjął działania mające na celu usprawnienie administracji i wzmocnienie kolonii. Dodatkowo podjął czynności przeciwko sąsiadującymi plemionami indiańskimi. W 1641 roku chciał zmusić plemię Indian Raritan do płacenia Nowemu Amsterdamowi trybut (opłata, danina lub hołd, który jedno państwo lub ludność płaci innemu państwu, lub władcy w zamian za pokój, ochronę lub uznanie zwierzchności). W przeciągu kilku kolejnych lat Willem Kieft próbował podporządkować sobie plemiona indiańskie, czasem w bardzo brutalny sposób. Ciągle trwająca wojna z Indianami i spowodowane tym trudności gospodarki, sprawiły, że koloniści wyrazili mocną niechęć do gubernatora i jego polityki. W konsekwencji tego w 1642 roku obecny gubernator rozwiązał radę administracyjną, a dalsze niepowodzenia spowodowały jego upadek. Ostatecznie w 1645 roku władze holenderskie zdecydowały się odwołać go ze stanowiska gubernatora. Pod koniec sprawowania władzy przez Kiefta, w latach 1642-1645 został zbudowany pierwszy murowany zbiór kalwiński. Co ciekawe, Kieft zabronił budowania świątyń katolikom, luteranom, kwakrom oraz żydom, tak więc była to jedyna świątynia w tym czasie w Nowym Amsterdamie.
W 1664 roku, pod koniec II wojny angielsko-holenderskiej, Holendrzy przejęli władzę nad wyspą Run na morzu Banda. W zamian za wyspę Run, Holendrzy przekazali Anglikom władzę nad Nowym Amsterdamem. Wówczas Anglicy zmienili nazwę Nowego Amsterdamu na Nowy Jork (New York), na część Jakuba II Stuarta (księcia Yorku — miasto położone w północnej Anglii, w hrabstwie North Yorkshire). Niestety jednak liczne wojny prowadzone pomiędzy plemionami indiańskimi oraz epidemie, które zostały wywołane przez przyjazdy Europejczyków, w latach 60. i 70. XVII wieku ograniczyły populację. Ostatecznie w 1700 roku ludność tego rejonu wynosiła 5 tysięcy osób. W kolejnych latach Nowy Jork nawiedziło minimum siedem wielkich epidemii żółtej febry. W trakcie tego okresu Nowy Jork dotykały burzliwe wydarzenia i jego nazwa oraz właściciele zmieniały się niejednokrotnie. W 1673 roku Holendrzy odzyskali częściowo tereny Nowego Jorku i zmienili jego nazwę na Nową Oranię. Natomiast już rok później, bo w 1674 roku, po III wojnie angielsko-holenderskiej, Holendrzy zrzekli się całkowicie obszarów nowego Jorku na rzecz Anglików, którzy ponownie nadali im nazwę „Nowy Jork”.
Niezwykle ważnym wydarzeniem dla mieszkańców Nowego Jorku był proces Johna Petera Zengera, nowojorskiego drukarza, wydawcy, redaktora i dziennikarza, który został oskarżony przez ówczesnego gubernatora Williama Cosby’ego o działalność wywrotową i zniesławienie. Oskarżenie, proces i uniewinnienie Zengera miały ogromne znaczenie, kształtując przekonania w młodej kolonii oraz tworząc fundamenty dla zasad i odpowiedzialności mediów, oraz rządu w funkcjonowaniu demokracji.
31 października 1754 roku, na mocy królewskiego aktu fundacyjnego, który został wydany przez Jerzego II Hanowerskiego, został założony King’s College. Był to pierwszy uniwersytet, który został założony na terenie Nowego Jorku. Po 40 latach od założenia, w konsekwencji odzyskania niepodległości, nazwa uczelni została zmieniona na Columbia College (na cześć Krzysztofa Kolumba). A kolejno po 100 latach, w 1896 roku rada powiernicza zatwierdziła nazwę, która jest używana do dnia dzisiejszego – Columbia University. Warto wspomnieć, że tę prestiżową uczelnię prywatną ukończyło wiele znanych osobowości jak np. Prezydent Barack Obama, czy nasza znana Polska modelka Zuzanna Bijoch. Obecny kampus uniwersytecki położony jest na zachodnim Manhattanie, kilka ulic powyżej Parku Centralnego, pomiędzy Broadwayem a Amsterdam Ave.
W październiku 1765 roku odbył się kongres w sprawie ustawy o pieczęciach. Kongres ten odbył się z inicjatywy Organizacji Synów Wolności (było to tajne stowarzyszenie działające w trzynasty koloniach przed rewolucją amerykańską, które miały za cel powstrzymanie egzekwowanie ustawy o pieczęciach. Organizacja ta powstała w Bostonie w 1765 roku, a ich najbardziej znaną operacją była herbatka bostońska). Ustawa o pieczęciach (inaczej nazywana też ustawą stemplową lub ustawa o znaczkach skarbowych) miała wnieść wydawane w Anglii znaczki skarbowe, które były potwierdzeniem wniesienia opłaty podatków nakładanych na działalność prowadzoną w 13 koloniach brytyjskich w Ameryce. Koloniści uważali wprowadzoną ustawę za niesprawiedliwą i w konsekwencji wywołała niezwykle duży sprzeciw mieszkańców. Ustawa została ostatecznie zniesiona 18 marca 1766 roku. Dodatkowo ustawa zwiększyła amerykańskie obawy co do prawdziwości intencji Parlamentu. Skutkiem tego był rozwój ruchu separatystycznego, a ostatecznie doprowadziło to do rewolucji amerykańskiej w 1775 roku, która trwała przez 13 lat, do 1783 roku.
Rewolucja amerykańska była pierwszą wielką bitwą, a zarazem największą wojną o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Był to konflikt zbrojny pomiędzy królestwem Wielkiej Brytanii a jego trzynastoma koloniami w Ameryce Północnej. W trakcie trwania rewolucji amerykańskiej miało miejsce starcie zbrojne nazywane bitwa na Long Island w odwecie za chęć wkroczenia przez Brytyjczyków i zajęcie tego obszaru. Zwycięstwo Brytyjczyków sprawiło, że 30 sierpnia 1776 Amerykanie wycofali się na Manhattan. Na tych terenach Brytyjczycy utworzyli militarną i polityczną bazę dla operacji wojennych. Obszar Long Island stało się także schronieniem dla zwolenników króla popierających utrzymanie kontroli brytyjskiej nad koloniami. 3 wrześnie 1783 roku w Wersalu został zawarty pokój wersalski, który zakończył wojnę o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Formalnie pozwoliło to na zerwanie uzależnienia kolonii w Ameryce Północnej od Królestwa Wielkiej Brytanii. Moment opuszczenia Stanów Zjednoczonych przez ostatni oddział stacjonujący w Nowym Jorku został określony Dniem Ewakuacji i był celebrowany jeszcze przez kilka kolejnych dni.
Dwa lata po zakończeniu wojny, w 1785 roku Nowy Jork został ustanowiony przez Kongres Konfederacji stolicą Stanów Zjednoczonych. Pełnił tę funkcję przez 5 lat, do 1790 roku, kiedy to Waszyngton na stałe przejął tę funkcję. Było to ostatnie miasto pełniące funkcję stolicy kraju, gdy obowiązywały Artykuły Konfederacji i Wieczystej Unii, a jednocześnie pierwsza stolica po wejściu w życie Konstytucji Stanów Zjednoczonych.
1789 rok był rokiem dużych zmian dla Stanów Zjednoczonych i Nowego Jorku. W tym roku powołano pierwszego w historii Prezydenta Stanów Zjednoczonych – George Washingtona. Kolejne ważne wydarzenia miały miejsce w Federal Hall na Wall Street – powołano po raz pierwszy Kongres Stanów Zjednoczonych (dwuizbowy parlament, najwyższy organ przedstawicielski i zasadniczy organ władzy ustawodawczej w Stanach Zjednoczonych), a także Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych. Zaprezentowano też Bill of Rights (pierwsze dziesięć poprawek do Konstytucji Stanów Zjednoczonych).
Dynamiczny rozwój Nowego Jorku oraz napływ imigrantów spowodowały silne przekształcenia w jego strukturze. W 1790 roku prześcignął Filadelfię i został największym miastem Stanów Zjednoczonych. W 1811 roku Nowy Jork objęto „planem komisarzy”, który dotyczył rozszerzenia miejskiej siatki ulicznej, która obejmowała cały Manhattan. Kolejnym niezwykle rozwijającym wydarzeniem dla Nowego Jorku było otworzenie kanału Erie w 1819 roku. Miał on długość 584 km i dzięki temu szlakowi wodnemu stało się możliwe połączenie rzeczne części szlaku wodnego między portem na Atlantyku a wielkimi rynkami rolnymi na północy Stanów Zjednoczonych. W tym okresie Tammany Hall (znana także jako Columbian Order) – polityczna organizacja, założona w Nowym Jorku, zdominowała lokalną politykę.
Niestety jednak w Nowym Jorku przez długi okres występowało niewolnictwo, ponieważ aż do roku 1827. W latach 30 XIX wieku na północy Nowego Jorku, a przede wszystkim na Manhattanie i Brooklynie zamieszkiwane były przez znaczącą liczbę wolnej czarnoskórej ludności. W 1840 roku Nowy Jork zamieszkiwało ponad 16 tysięcy osób. W tym okresie, naprzeciw niewolnictwu wychodziło coraz większe grono populacji. Nowy Jork stał się miejscem międzyrasowej działalności abolicjonistów (osoby, które dążyły do zniesienia niewolnictwa).
W 1853 roku władze miasta podjęły decyzję o zagospodarowaniu terenu pomiędzy Nowym Jorkiem a wioską Harlem. Teren ten nazywany był wówczas odludziem, ponieważ był zamieszkiwany głównie przez zbiegłych czarnoskórych niewolników. Cztery lata później ogłoszono konkurs na projekt Parku Centralnego, wygrała firma Fredericka Law Olmsteda. Park został zaprojektowany w stylu angielskim, a jego budowa trwała aż 15 lat. Największymi wyzwaniami, którym musiało sprostać 20 tysięcy robotników, było przekształcenie bagien w teren nadający się do użytku, co wymagało zasadzenia kilku tysięcy drzew i krzewów. Ostatecznie park został zagospodarowany w sposób atrakcyjny zarówno pod względem sportowym, jak i wypoczynkowym. Dostępne są liczne place zabaw dla dzieci oraz niewielki ogród zoologiczny. Z założenia park miał być miejscem wypoczynkowym dla nowojorczyków. Jednak ostatecznie teren ten został uznany za rodzaj społecznego eksperymentu, który miał na celu integrację nowojorczyków z niższych i wyższych warstw społecznych. W konsekwencji rocznie Central Park odwiedzany jest przez 42 milionów ludzi rocznie, nie tylko z miasta, lecz także przez turystów. W 1980 roku powołano organizację Central Park Conservancy, która zajmuje się renowacją oraz dbaniem o Central Park.
Miasto w kolejnych latach przeżywało niejednokrotne zmiany i wydarzenia, które wywierały na niego wielkie wpływy. Przykładami może być w 1860 roku, wybuch wielkiego głodu w Irlandii spowodował bardzo duży napływ tej ludności do Nowego Jorku – aż jeden na czterech mieszkańców miasta pochodził z Irlandii. Nowy Jork liczył wtedy 200 tysięcy osób. Drugim przykładem ważnego wydarzenia w życiu nowojorczyków jest wojna secesyjna, która toczyła się w latach 1861-1865 w Stanach Zjednoczonych pomiędzy stanami, które wchodziły w skład Stanów Zjednoczonych i Skonfederowanymi Stanami Ameryki, które wystąpiły z Unii (nazwa „wojna secesyjna” pochodzi od słowa secesja, co oznacza odłączenie się, w tym przypadku stanów skonfederowanych o Unii). Wojna secesyjna doprowadziła do wielkich rozruchów w 1863 roku. Uznaje się za jedną z najgorszych sytuacji w Nowym Jorku, które wywodziły się z niepokojów społecznych w amerykańskiej historii.
Dzięki kilku wydarzeniom w latach 1898-1910 Nowy Jork zaczął kształtować się na nowoczesne miasto. W 1898 roku miało miejsce zjednoczenie Brooklynu (które było niezależnym miastem), hrabstwa Richmond, hrabstwa Nowy Jork (które zawierało część obszaru Bronx) oraz zachodnie obszary hrabstwa Queens. Dzięki otwarciu pierwszej linii metra w 1904 roku stało się możliwe skuteczne połączenie i zintegrowanie różnych części Nowego Jorku, co umożliwiło lepszą komunikację między dzielnicami i przyczyniło się do spójnego rozwoju miasta jako całości. Co więcej, w I poł. XX. wieku Nowy Jork stał się światowym centrum przemysłu, handlu i komunikacji, co przyczyniało się do jeszcze większego i dynamiczniejszego rozwoju tego miasta i całych Stanów Zjednoczonych.
Niestety jednak dynamiczny rozwój miasta może wiązać się z problemami, które nie ominęły także Nowego Jorku. Pod tym względem 1911 rok był niezbyt łaskawy dla nowojorczyków. Katastrofa parowca General Slocum, w wyniku której śmierć poniosło 1021 pracowników, później w tym samym roku mieszkańcy doświadczyli ogromnego pożaru, który opanował fabrykę odzieży Triangle Shirtwaist. Był to jeden z najtragiczniejszych pożarów w historii Nowego Jorku, w wyniku którego zginęło 146 osób, głównie młodych kobiet. Wydarzenia te uważane były za jedne z największych tragedii w historii Nowego Jorku aż do czasu zamachu na World Trade Center, które miało miejsce 11 września 2001 roku. Tragedie te miały znaczący wpływ na ruch pracowniczy, ponieważ przyczyniły się do rozwoju związku zawodowego International Ladies Garment Workers Union. Doprowadziły także do wprowadzenia wielu reform w zakresie bezpieczeństwa pracy.
Wydarzenia historyczne także miały duży wpływ na rozwój społeczny Nowego Jorku. Na początku lat 20. XX wieku Nowy Jork został miastem najbardziej zaludnionym na całym świecie. Wcześniej ten tytuł przypadał przez wiele lat Londynowi. Co więcej, na początku lat 30. XX wieku liczba mieszkańców tego obszaru przekroczyła liczbę 10 milionów, co uczyniło Nowy Jork pierwszym megamiastem w historii ludzkości (megamiasto jest to rozległa jednostka mieszkalna o bardzo dużej powierzchni i liczbie mieszkańców. Powstaje w wyniku gwałtownego rozrostu miejskiego, zwanego „eksplozją miast”. Proces ten polega na napływie ludności, głównie z obszarów wiejskich lub małych miasteczek, do większych miast, często stolic, w poszukiwaniu zatrudnienia i lepszych warunków życia). W tym okresie Nowy Jork stanowił główny cel podróży Afroamerykanów podczas migracji z południowych obszarów Stanów Zjednoczonych. W rezultacie, w 1916 roku Nowy Jork stał się największym ośrodkiem miejskim zamieszkanym przez czarnoskórych w Ameryce Północnej. Lata 1919-1933 możemy określić czasem prohibicji Stanów Zjednoczonych. W tym czasie sprzedaż, produkcja i transport alkoholu były zakazane na terenie całych Stanów Zjednoczonych. W erze prohibicji równocześnie z rozkwitem Renesansu Harlemu obserwowano boom gospodarczy, który przejawiał się w szybkim rozwoju Nowego Jorku, znanego z powstawania imponujących drapaczy chmur i transformacji jego panoramy miejskiej. W tym okresie dzielnica Harlem stała się centrum afroamerykańskiej kultury, sztuki, literatury i muzyki. Był to dla Nowego Jorku czas intensywnego rozwoju artystycznego, intelektualnego i społecznego, który przyciągał wybitnych twórców, jak i promował świadomość i tożsamość afroamerykańską. Renesans Harlemu zazwyczaj kojarzony jest z powstaniem nowych stylów muzycznych (jak jazz) i literackich (jak literatura afroamerykańska), a także z powstaniem wielu nowych instytucji kulturalnych i edukacyjnych wspierających rozwój społeczności afroamerykańskiej. Ogromny wpływ narodzin ekspresjonizmu abstrakcyjnego oraz wzrost znaczenia Nowego Jorku jako światowego centrum sztuki w latach 1940-1950 XX wieku doprowadziły do przejęcia przez to miasto roli lidera w światowej scenie artystycznej, zastępując Paryż.
W latach 1929-1933 został odnotowany największy kryzys gospodarczy w historii kapitalizmu, który dotknął wszystkie kraje, oprócz ZSRR oraz praktycznie wszystkie dziedziny gospodarki. W Stanach Zjednoczonych kryzys ten ujawnił się po tzw. czarnym czwartku, który miał miejsce 24 października 1929 roku (tak nazywana była panika na giełdzie nowojorskiej na Wall Street, kiedy to spadły bardzo gwałtownie ceny wszystkich akcji, doprowadzając do bankructwa wielu firm). W tych trudnych latach został wybrany nowy burmistrz Nowego Jorku – reformator Fierello La Guardia. Było to jednoznaczne z upadkiem Tammany Hall po ośmiu latach dominacji politycznej w Nowym Jorku.
II wojna światowa okazała się nie być dla Stanów Zjednoczonych i Nowego Jorku okresem stratnym, ponieważ Nowy Jork wyszedł z wojny bez żadnych strat, za to z pozycją miasta wiodącego, na czele z Wall Street. To uczyniło ze Stanów Zjednoczonych największą potęgę gospodarczą świata. W 1950 roku polityczne wpływy Nowego Jorku przyczyniły się do oddania do użytku Siedziby Głównej ONZ.
W latach 60. XX wieku Nowy Jork na nowo zaczął borykać się z problemami gospodarczymi i coraz wyższymi wskaźnikami przestępczości. W latach 70. XX wieku miasto było na granicy bankructwa. W ciągu zaledwie 5 lat zostało zlikwidowanych ponad 500 tysięcy miejsc pracy, a ponad milion gospodarstw domowych znalazło się na zasiłku. Dzięki odrodzeniu się branży finansowej w latach 80. XX wieku sytuacja gospodarcza w mieście znacznie się poprawiła. Niestety przestępczość utrzymywała się mimo wszystko na wysokim poziomie, a przez kolejne dziesięciolecie rosła nieprzerwanie. Pomimo poprawy gospodarczej, w Nowym Jorku odnotowano kolejne redukcje finansowe Dopiero w latach 90. XX wieku, w wyniku zwiększenia patroli policyjnych i gentryfikacji (zmiana charaktery części miasta) wskaźniki przestępczości zaczęły gwałtownie spadać. Nad Nowym Jorkiem sprawował wtedy pieczę burmistrz Giuliani, który wytoczył wojnę mafii, czyszcząc miasto z przestępców.
Zamach skłonił władze do podjęcia działań mających na celu zwiększenie bezpieczeństwa nie tylko w Nowym Jorku, ale w całych Stanach Zjednoczonych. W październiku 2001 roku rozpoczęła się odbudowa i rehabilitacja okolic Ground Zero. Rząd federalny i własne lokalne współpracowały, aby odbudować dolny Manhattan, przekazując miliardy dolarów na wsparcie dla rodzin oraz odbudowę infrastruktury.
Michael Bloomberg, który w styczniu 2002 roku objął urząd burmistrza Nowego Jorku, skoncentrował się przede wszystkim na odbudowę miasta po zamachach. W tym celu w kwietniu 2002 roku utworzono Lower Manhattan Development Corporatrion, która miała zarządzać odbudową Ground Zero. Oczyszczanie terenu trwało aż do grudnia 2001 roku, co było pierwszym krokiem do rozpoczęcia odbudowy zniszczeń po zamachach terrorystycznych. Ogłoszono w tym czasie także konkurs na masterplan dla nowego World Trade Center. W lutym 2003 wygrał go Daniel Libeskind. W kwietniu tego roku został zatwierdzony projekt na pierwszy z budynków, który nosi nazwę Freedom Tower.
Na początku lat 2000 wiele badań naukowych potwierdziło, że bierne palenie (wdychanie dymu tytoniowego przez osoby niepalące) stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia. Burmistrz Nowego Jorku, który sprawował urząd w tym czasie – Michael Bloomberg był znany ze swojego zaangażowania w poprawę zdrowia publicznego. Wprowadził on ustawę Smoke-Free Air Act, która została przyjęta przez Radę Miasta w grudniu 2002 roku, a weszła w życie w marcu 2003. Ustawa wprowadziła zakaz palenia w takich miejscach jak: miejsce pracy, restauracje, bary, kluby nocne i inne miejsca publiczne. Chociaż ustawa na początku nie była dobrze odebrana przez mieszkańców Nowego Jorku, to z czasem mieszkańcy zaakceptowali zmianę. Wprowadzenie zakazu palenia było przełomowym krokiem w walce z uzależnieniem od tytoniu i ochronie zdrowia. Zgodnie z badaniami, Nowy Jork odnotował spadek liczby palących mieszkańców, spadła także liczba odnotowywanych przypadków chorób związanych z biernym paleniem, takich jak zawały serca i astma.
W 2004 roku Nowy Jork był gospodarzem Konwencji Narodowej Republikanów. Wydarzenie to miało istotny wpływ na miasto pod względem politycznym, społecznym i logistycznym. Konwencje Narodowe są kluczowymi wydarzeniami w amerykańskim cyklu wyborczym, ponieważ delegaci partii oficjalnie nominują swoich kandydatów na prezydenta i wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych. Miejscem, w którym odbyła się Konwencja, było Madison Square Garden, a czas trwania wynosił 4 dni. Jest to jedna z najbardziej znanych aren w Nowym Jorku, dzięki czemu została podkreślona wyjątkowość tego wydarzenia. Konwencja Narodowa Republikanów przyciągnęła dziesiątki tysięcy demonstrantów, którym nie podobała się polityka administracji Busha. Nowy Jork dotknięty doświadczeniem z ataku terrorystycznego na World Trade Center był doskonale przygotowany i władze poradziły sobie z wyzwaniami, jakie niosło to wydarzenie. Konwencja miała na celu mobilizacje bazy wyborczej Republikanów i zdobycie wyborców. Odegrała istotną rolę w kampanii wyborczej w 2004 roku, która zakończyła się reelekcją Geogre’a Busha.
Lata 2005-2010 były kolejnymi latami, w których odnotowano duże zmiany transformacyjne w Nowym Jorku. Został otwarty park High Line, który został zaprojektowany na starej nieużytkowanej stacji kolejowej. W celu zagospodarowania terenu odbył się międzynarodowy projekt, który wygrali architekci z firmy Diller Scofido, Renfero oraz projektanci krajobrazu James Corner Field Operations. Ich wizja zakładała stworzenie parku w harmonii z istniejącą strukturą kolejową, zachowując industrialny charakter miejsca. Kolejno został wprowadzony program FitNYC, który miał na celu walkę z otyłością. W kolejnym roku władze Nowego Jorku w dalszym ciągu dbały o rozwój miasta pod kątem poprawy zdrowia mieszkańców i zwiększenia aktywności fizycznej. W lipcu 2006 roku został wprowadzony plan „PlaNYC 2030”, który miał na celu poprawę jakości życia w Nowym Jorku poprzez zrównoważony rozwój (zwiększenie terenów zielonych i redukcję emisji gazów cieplarnianych), a także później został otwarty nowy stadion Yankee Stadium w Bronxie.
Dbając o rozwój miasta, władze Nowego Jorku podjęły się budowy kompleksu Hudson Yards, który był jednym z największych prywatnych projektów deweloperskich w historii Stanów Zjednoczonych. Projekt był znaczącym przedsięwzięciem urbanistycznym, które miało na celu przekształcenie nieużywanego obszaru na zachodniej stronie Manhattanu w nowoczesną dzielnicę mieszkalną, biurową i handlową.
Pod koniec 2006 roku wyborcy Nowego Jorku ponownie wybrały Bloomberga na burmistrza, uznając jego sukcesy w odbudowie i zarządzaniu miastem.
We wrześniu 2008 roku miał miejsce kryzys finansowy, który mocno uderzył w Nowy Jork, doprowadzając do bankructwa wielu firm i wzrostu bezrobocia. Jednak to nie powstrzymało władz aglomeracji przed dalszym rozwojem i wzmocnieniem się miasta. Już trzy miesiące później zostały ogłoszone plany stymulacyjne, aby wesprzeć gospodarkę i zapobiec dalszemu pogłębieniu się bezrobocia.
W latach 2009-2010 skupiono się na poprawie komunikacji w mieście. Wprowadzono program Vision Zero, który miał na celu eliminację śmiertelnych wypadków drogowych przez zwiększenie bezpieczeństwa ruchu. Zbudowano także linię Second Avenue Subway, która miała na celu poprawę komunikacji na wschodniej stronie Manhattanu, a także uruchomiono program City Bike, który wprowadził system miejskich rowerów na wynajem.
Lata 2011-2020 mogą zostać określone w historii nowego roku latami rozwoju i wyzwaniami.
W maju 2011 roku siły amerykańskie Navy SEALs w Pakistanie przeprowadziły operację wojskową. Od 2001 roku Osama Bin Laden, odpowiedzialny za zamachy terrorystyczne, ukrywał się przez te wszystkie lata. W nocy z 1 na 2 maja, elitarna jednostka Navy SEALs przy wsparciu przeprowadziła atak na kompleks w Abbottabadzie. Amerykańskie siły zneutralizowały bin Ladena. Kiedy później został zastrzelony przez członków Navy SEALs a jego ciało zidentyfikowane, został przetransportowany na amerykański lotniskowiec. Zgodnie z muzułmańskimi zwyczajami, jego ciało pochowano w morzu. To wydarzenie spowodowało, że w Stanach Zjednoczonych tysiące ludzi wyszło na ulicę, aby świętować. Dotychczasowy prezydent Stanów Zjednoczonych Barack Obama, wygłosił przemówienie do narodu, ogłaszając sukces operacji. To wydarzenie przyniosło pewne poczucie ulgi i sprawiedliwości dla mieszkańców, ale także przypomniało o ciągłym zagrożeniu ze strony globalnego terroryzmu.
W kolejnych latach uderzają w Nowy Jork dwa huragany, które spowodowały zniszczenia w infrastrukturze i zabiły kilkadziesiąt osób. Skutki huraganu objęły także zalanie dużych części metra i masowych przerw w dostawie prądu. Bloomberg, burmistrz Nowego Jorku wprowadził plan odbudowy i zwiększenia odporności miasta na przyszłe katastrofy naturalne.
W 2013 roku władze Nowego Jorku skupiły się na rozwoju dostępności mieszkań dla mieszkańców Nowego Jorku. W Listopadzie 2013 roku został wybrany nowy burmistrz – Bill de Blasio, który obiecał walkę z nierównością i poprawę dostępności mieszkań. Z tego względu rozpoczęto inicjatywę „Husing New York”, która miała na celu budowę i zachowanie 200 tysięcy mieszkań, które były przystępne cenowo. Natomiast w styczniu 2014 roku nowy burmistrz Nowego Jorku wprowadził program „Pre-K for All”, który oferował darmowe przedszkole dla wszystkich czterolatków.
W 2015 miały miejsce dwa ważne wydarzenia zarówno dla rozwoju, jak i mieszkańców Nowego Jorku. W czerwcu rozpoczęto rozbudowę linii metra L, która zwiększyła poprawę komunikacji pomiędzy Brooklynem a Manhattanem. W sierpniu natomiast miasto stało się gospodarzem dorocznego szczytu ONZ. Nowy Jork gościł przedstawicieli 193 państw członkowskich, w tym prezydentów, premierów, ministrów spraw zagranicznych i innych urzędników wysoką rangą. Obecność tak wielu światowych liderów sprawiła, że przedstawicieli organizacji pozarządowych z całego świata. Wśród najważniejszych tematów znalazły się: Cele Zrównoważonego Rozwoju, zmiany klimatyczne oraz prawa człowieka.
W związku ze zwiększeniem się liczebności mieszkańców, władze Nowego Jorku musiały ponownie przyjrzeć się takim aspektom jak transport. W 2016 roku otworzono pierwszy odcinek linii Second Avenue Subway, które odciążyło w znaczący sposób ruch na linii Lexington Avenue, a także wprowadzono program „NYC Ferry”, dzięki czemu został rozszerzony transport wodny w mieście. Większa liczba ludności wiązała się także ze zwiększeniem wskaźnika bezdomności, w związku z czym De Blasio ogłosił plan walki z bezdomnością i zaplanował w marcu 2017 roku rozbudowę schronisk, a także wprowadzenie programów wsparcia dla osób bezdomnych.
2018 rok był dla Nowego Jorku rokiem, w którym podobnie jak w 2006 roku zadbano o zdrowie mieszkańców miasta. Zainwestowano przede wszystkim w zieloną energię i ochronę środowiska, wprowadzając nowe przepisy dotyczące redukcji emisji i promowania energii odnawialnej. Uruchomiono także program „NYC Care”, który miał na celu zapewnienie opieki zdrowotnej dla wszystkich mieszkańców, niezależnie od statusu ubezpieczenia. W 2019 roku kontynuowano rozwój i ochronę dla zdrowia i życia mieszkańców. Wprowadzono program „Green New Deal”, który miał na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych do 2030 roku. Podjęto także inicjatywę mającą na celu ochronę mieszkańców przed skutkami zmian klimatycznych. We wrześniu 2019 roku rozpoczęto w tym celu m.in. budowę barier przeciwpowodziowych.
Rok 2020 był ciężkim rokiem dla Nowego Jorku, ponieważ pandemia COVID-19, sprowadziła na Nowy Jork tysiące zgonów i zmusiła władze miasta do wprowadzenia surowych środków zapobiegawczych, takich jak zamknięcie szkół i firm. Miasto wprowadziło programy wsparcia dla przedsiębiorstw i mieszkańców, aby pomóc w walce z ekonomicznymi skutkami pandemii. Miasto skupiło się przede wszystkim na walce z ekonomicznymi i gospodarczymi skautami w tym okresie i tak prężny rozwój miasta, który był widoczny w latach wcześniejszych, musiał zostać odłożony na czasy późniejsze. Mieszkańcom Nowego Jorku nie podobały się zmiany, które zaszły w mieście po śmierci George’a Floyda. Liczne protesty w tym okresie, które zostały odnotowane przeciwko brutalności policji i rasizmowi, były potwierdzeniem niezadowolenia mieszkańców.
W latach 2021 i późniejszych władze Nowego Jorku rozpoczęły masowe szczepienia przeciwko pandemii COVID-19, dzięki czemu możliwa była kontrola pandemii, a także umożliwienie powrotu do normalności. W celu ożywienia gospodarki w marcu 2021 roku zostały uruchomione programy wsparcia dla małych przedsiębiorstw.
Historia terenów Warszawy jest dość mglista, ponieważ w historii brakuje dokładnych źródeł z tego okresu, można jednak sądzić, że w epoce brązu i żelaza (lata p.n.e.) na terenach miasta rozwijały się kultury łużycka i pomorska. Świadczą o tym odkryte w latach n.e. grodziska i cmentarzyska. W późniejszych latach Mazowsze, w tym tereny dzisiejszej Warszawy, były zamieszkiwane przez plemiona germańskie. Znaleziska archeologiczne, takie jak monety, ceramika oraz ślady handlu, świadczą o tym, że te plemiona utrzymywały kontakty handlowe z Rzymianami. Na przełomie wieków VII i VIII pojawiły się pierwsze słowiańskie osady, które charakteryzowały proste osady rolnicze z drewnianymi chatami. Słowianie zajmowali się przede wszystkim rolnictwem, hodowlą zwierząt oraz rybołówstwem.
Tak więc tereny dzisiejszej Warszawy mają niezwykle różnobarwną i dynamiczną historię, zamieszkiwane były przez różne grupy ludności. W późniejszych latach historia Polski jest opisywana w źródłach o wiele bardziej szczegółowo.
Zapisana szczegółowo w księgach historia obecnej stolicy Polski sięga do IX wieku, kiedy to powstała pierwsza osada na obecnych granicach administracyjnych Warszawy – Bródno. Kolejnymi osadami, które powstały na przestrzeni wieków były, Kamion i Solec w XI wieku, a także Jazdów w XIII wieku. Kiedy w 1262 roku wojsko Mendoga zdobyło i zniszczyło Jazdów, książę Bolesław II mazowiecki założył nowy gród książęcy i miasto. Znajdowały się one kilka kilometrów na północ od Jazdowa i nosiły nazwę Warszowa. Przedwojenne publikacje niemieckie nawiązywały do wsi Warszawa w 1224 roku, natomiast pierwsza wzmianka w Polskich księgach o Warszawie pochodzi z 23 kwietnia 1313 roku. Ważnym wydarzeniem w tamtych latach było wybranie Warszawy na miejsce procesu polsko-krzyżackiego o Pomorze i Kujawy.
Po przeniesieniu do Warszawy z Czerska kapituły kolegiackiej przez Janusza I, miasto Warszawa w 1406 roku stała się ośrodkiem władzy świeckiej i duchownej. Ze względu na dynamiczny rozwój miasta, na północ od niego ulokowano Nową Warszawę (dziś obszar ten jest nazywane „Nowe Miasto”. Nowa Warszawa została utworzona w 1408 roku, a w 1414 roku zyskała własny samorząd. Studnia, która jest znakiem charakterystycznym dla tego obszaru, została opatrzona o herb Nowego Miasta — kobietę z jednorożcem). Zabudowa Nowej Warszawy została w większości zniszczona w czasie potopu szwedzkiego oraz II wojny światowej, a do zespołu miejskiego Warszawy została dołączona w 1791 roku. W 1956 roku zakończyła się odbudowa Nowego Miasta wraz z rynkiem).
Lata 1500–1800 były dla Warszawy czasem intensywnego rozwoju i dynamicznych zmian.
Po śmierci księcia Janusza III w 1526 roku, Księstwo Mazowieckie wraz z Warszawą zostało włączone do Królestwa Polskiego. Kolejno w 1527 roku Warszawa uzyskała przywilej de non tolerandis Judaeis (przywilej, który zakazywał Żydom wstępu do miasta z wyjątkiem określonych dni, mieszkania w mieście i posiadania w nim nieruchomości) oraz w 1559 roku ustawa sejmowa zezwoliła szlachcie na zakup nieruchomości. Dla historii Warszawy miało miejsce bardzo ważne wydarzenie, ponieważ podczas sejmu walnego w Lublinie w 1569 roku, w ramach unii polsko-litewskiej, podjęto decyzję, aby stałe sejmy walne Rzeczypospolitej odbywały się w Warszawie.
W roku 1573 miało miejsce kilka kluczowych wydarzeń dla rozwoju — oddano do użytku most Zygmunta Augusta (most znajdował się w miejscu, które dzisiaj odpowiada zbiegowi ulic Bednarskiej i Grodzkiej na lewym brzegu Wisły oraz Wybrzeża Szczecińskiego na prawym brzegu, w pobliżu dzisiejszego Mostu Śląsko-Dąbrowskiego. Most został zerwany przez krę wiosną 1603 roku, próbowano go bezskutecznie naprawić. Jednak nigdy więcej w tym miejscu nie zbudowano kolejnego mostu), miała miejsce pierwsza wolna elekcja, a także konfederacja warszawska w sprawie uprawomocnienia tolerancji religijnej w RP.
Warszawa bardzo szybko i prężnie rozwijała się aż do roku 1655, kiedy to miał miejsce potop szwedzki i Warszawa była trzy razy okupowana przez wojska. Dodatkowo kilka lat później miała miejsce wojna północna. Wydarzenia te spowodowały liczne zniszczenia, kryzysy i ogólny chaos. Jednak miasto zostało odbudowane i powstały liczne rezydencje magnackie oraz obiekty sakralne. Pomimo licznych klęsk i kryzysów politycznych (w historii odnotowano także konfederację warszawską oraz wojnę o sukcesję), Warszawa przeżywała rozwój jednakowo terytorialny oraz architektoniczny). W latach 1724-1748 został zbudowany dla króla Augusta II Mocnego ogród w stylu francuskim, który został nazwany ogrodem Saskim. W 1727 roku król udostępnił dla mieszkańców część będącego jeszcze w trakcie budowy Ogrodu Saskiego, który stał się pierwszym parkiem publicznym w mieście.
W rozwoju miasta Warszawy szczególną uwagę zwrócono na rozwój edukacyjny mieszkańców. W 1740 roku Stanisław Konarski założył Collegium Nobilium, drugą uczelnię wyższą w Warszawie, dedykowaną synom szlacheckim i skoncentrowaną na naukach humanistycznych, przyrodniczych oraz językach obcych. Dzięki nowatorskim metodom nauczania oraz innowacyjnym programom edukacyjnym, Collegium Nobilium odegrało kluczową rolę w rozwoju szkolnictwa w Polsce. W 1747 roku bracia Załuscy otworzyli publiczną bibliotekę, która stała się jednym z największych księgozbiorów w Europie. Natomiast w 1765 roku powstał Teatr Narodowy, najstarszy istniejący do dziś teatr w Polsce, założony przez Stanisława Augusta Poniatowskiego. Teatr ten odegrał ważną rolę w kształtowaniu kulturalnego życia miasta i kraju.
3 maja 1791 roku uchwalono Konstytucję Rzeczypospolitej, stanowiącą pierwszy w Europie i drugi na świecie spisany akt prawny regulujący ustrój monarchii dziedzicznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Głównym autorem jej tekstu był ówczesny król, Stanisław August Poniatowski. Konstytucja miała na celu zreformowanie systemu politycznego opartego dotychczas na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej. Przyniosła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz wprowadziła ochronę praw chłopów, co miało na celu złagodzenie ich ciężkiego losu pod panowaniem pańszczyzny. Niestety, Konstytucja 3 Maja została zawieszona wskutek rozbiorów Polski w latach 1792-1795 i straciła formalną moc prawną. Obecnie w Polsce obowiązuje Konstytucja RP, uchwalona w kwietniu 1997 roku. Konstytucja 3 Maja pozostaje jednak symbolem walki o niepodległość i suwerenność Polski oraz istotnym momentem w historii polskiego parlamentaryzmu i konstytucyjności.
Upadek I Rzeczypospolitej, znanej także jako Rzeczpospolita Obojga Narodów, to proces stopniowego osłabienia i ostatecznego rozpadu państwa polsko-litewskiego w XVIII wieku. Kluczowym momentem tego procesu były trzy rozbiorów Polski dokonane przez Rosję, Austrię i Prusy w latach 1772, 1793 i 1795. Te działania doprowadziły do utraty suwerenności, integralności terytorialnej i niepodległości Rzeczypospolitej. Upadek I Rzeczypospolitej wiązał się także z pogorszeniem warunków życia dla ludności oraz naruszeniem praw obywatelskich. Polska straciła znaczną część swojego terytorium, a jej pozycja na mapie Europy znacznie osłabła. Warszawa, będąca niegdyś stolicą Rzeczypospolitej, została włączona do Królestwa Prus i ogłoszona stolicą prowincji Prus Południowych. To wydarzenie miało długotrwałe konsekwencje dla historii Polski, odcinając ją od niepodległości na ponad sto lat i pozostawiając naród polski pod zaborami trzech mocarstw.
W 1806 roku francuskie wojska Napoleona Bonaparte zajęły Warszawę, a w 1807 roku utworzone zostało Księstwo Warszawskie, stanowiące jednostkę terytorialną i administracyjnie niezależną od Cesarstwa Francuskiego. Jako cenę pokojowego porozumienia pomiędzy Napoleonem Bonaparte a carem rosyjskim było podpisanie traktatu, w którym utworzone zostaje Księstwo Warszawskie z księciem Fryderykiem Augustem I. Powstanie Księstwa Warszawskiego było elementem strategii Napoleona wobec Rosji, mającej na celu osłabienie jej wpływów na terenach wschodnich Europy. Księstwo Warszawskie istniało do 1815 roku. Na mocy postanowień Kongresu Wiedeńskiego terytoria te zostały podzielone pomiędzy Rosję, Prusy i Austrię, a Królestwo Polskie zostało utworzone jako część rosyjskiego imperium.
Od września 1814 roku do czerwca 1815 roku w Wiedniu odbywał się Kongres Wiedeński, na który zjechali przedstawiciele 16 państw europejskich. Celem tej konferencji była ponowna ocena zmian ustrojowych i terytorialnych, które miały miejsce na skutek wybuchu rewolucji francuskiej oraz wojen napoleońskich. W trakcie obrad Kongresu Wiedeńskiego zdecydowano, że Warszawa zostanie stolicą nowo utworzonego Królestwa Polskiego.
Rok później, 19 listopada 1816 roku, na mocy dekretu króla Aleksandra I, został utworzony Królewski Uniwersytet Warszawski. Był to pierwszy uniwersytet w Warszawie. Wcześniej miasto posiadało inne instytucje edukacyjne, z których najważniejsze było Collegium Nobilium, jednak żadna z nich nie miała rangi uniwersytetu. Powstanie Uniwersytetu Warszawskiego odegrało kluczową rolę w rozwoju edukacji i życia intelektualnego miasta, a także w kształtowaniu tożsamości narodowej w trudnych czasach zaborów.
Królestwo Polskie w XIX wieku funkcjonowało jako autonomiczne państwo pod zwierzchnictwem Imperium Rosyjskiego, z carem Aleksandrem I jako jego królem. Mieszkańcy mieli coraz większe niezadowolenie z zależności od Rosji, co doprowadziło do narastających napięć. W 1816 roku zaczęły powstawać organizacje patriotyczne i ruchy konspiracyjne, które dążyły do odzyskania pełnej niepodległości.
Dzięki silnie rozwiniętemu patriotyzmowi Warszawa stała się areną dwóch ważnych powstań narodowych. Pierwsze z nich, powstanie listopadowe (1830–1831), wybuchło przeciwko rosyjskiemu zaborcy. W nocy z 15 na 16 sierpnia 1831 roku miały miejsce tzw. wystąpienia sierpniowe, podczas których mieszkańcy wyrazili swoje niezadowolenie z sytuacji militarnej i zaniechań władz wobec oskarżeń o szpiegostwo i zdradę. Wydarzenia te zakończyły się śmiercią kilkudziesięciu osób. Powstanie zostało stłumione przez Rosjan, wspieranych przez pruskie wojska.
Drugie, powstanie styczniowe (1863–1864), wybuchło z powodu narastającej opresji politycznej i kulturalnej ze strony Rosji oraz niezadowolenia społecznego. Rozpoczęło się po ogłoszeniu rekrutacji do rosyjskiego wojska, co miało na celu neutralizację patriotycznych młodych Polaków. Walki miały charakter partyzancki, a powstańcy stoczyli około 1200 potyczek i bitew z rosyjskimi oddziałami. Pomimo zaangażowania i poświęcenia powstańców, powstanie styczniowe zakończyło się klęską, a represje po jego stłumieniu były surowe – wprowadzono brutalne represje, konfiskaty majątków i zsyłki na Sybir, oraz zaostrzono rusyfikację.
Warszawa odzyskała niepodległość 11 listopada 1918 roku, wraz z końcem I wojny światowej i upadkiem zaborczych mocarstw: Rosji, Niemiec i Austro-Węgier. Po 123 latach zaborów Polska odzyskała suwerenność, a Warszawa ponownie stała się stolicą niepodległego państwa polskiego.
Od roku 1848 Warszawa została aktywnie rozbudowywana o nowe połączenia kolejowe, została kluczowym węzłem na przecięciu europejskich tras kolejowych. W późniejszych latach powstały kolejne istotne linie, które znacząco zwiększyły zasięg komunikacyjny miasta:
• W 1848 roku uruchomiono kolej Warszawsko-Wiedeńską, umożliwiającą bezpośrednie połączenie Warszawy z granicą zaboru austriackiego.
• W 1862 roku oddano do użytku kolej Warszawsko-Petersburską, łączącą stolicę z Petersburgiem w Rosji.
• W 1867 roku uruchomiono kolej Warszawsko-Terespolską, która była jedną z pierwszych zelektryfikowanych, dwutorowych linii kolejowych we wschodniej Polsce, łączącą Berlin z Moskwą.
• W 1877 roku otwarto kolej nadwiślańską, biegnącą od granicznego miasta Mława przez Warszawę, Lublin, Chełm do Kowla.
• Dodatkowo wybudowano kolej obwodową, obecnie znana jako linia kolejowa prowadząca od peronu 9 stacji Warszawa Zachodnia przez miejskie stacje Warszawy.
• Wąskotorowa linia kolejowa do Piaseczna także została zbudowana, wzbogacając infrastrukturę transportową stolicy.
Te inwestycje kolejowe istotnie wpłynęły na rozwój Warszawy jako ważnego centrum komunikacyjnego na mapie Europy Środkowej.
W latach 1859-1864 w Warszawie wybudowano most Aleksandryjski, powszechnie znany jako most Kierbedzia, będący pierwszym stalowym mostem w mieście. Projekt mostu został stworzony przez Stanisława Kierbedzia. Pierwotnie planowano, że będzie on łączył obecny dworzec Wileński z dworcem Warszawa Główna, będąc częścią trasy kolei Warszawsko-Petersburskiej. Ostatecznie jednak, z przyczyn technicznych i logistycznych, most został zrealizowany wyłącznie jako przeprawa drogowa.
W czasie swojej historii most Aleksandryjski był dwukrotnie niszczony: najpierw przez wojska rosyjskie w 1915 roku, a następnie przez wojska niemieckie w 1944 roku, podczas II wojny światowej. Współcześnie na miejscu dawnego mostu Aleksandryjskiego znajduje się nowoczesny most Śląsko-Dąbrowski.
W kolejnych latach Warszawa była świadkiem znaczących wydarzeń historycznych: w 1862 roku powstało Muzeum Narodowe, stając się ważnym ośrodkiem kulturalnym. W 1881 roku amerykańskie towarzystwo International Bell Telephone uruchomiło pierwszą centralę telefoniczną, wprowadzając nowoczesne technologie komunikacyjne do miasta. Rok później, w 1883 roku, dzięki inicjatywie Sokratesa Starynkiewicza, ówczesnego prezydenta Warszawy, rozpoczęto budowę nowoczesnego systemu wodociągowo-kanalizacyjnego zaprojektowanego przez Williama Lindleya, który zrewolucjonizował infrastrukturę miejską.
W 1897 roku Warszawa stała się trzecim co do wielkości miastem w Cesarstwie Rosyjskim, po Petersburgu i Moskwie, licząc 626 tysięcy mieszkańców, co potwierdzało jej rolę jako dynamicznie rozwijającego się ośrodka ekonomicznego i społecznego w Europie Wschodniej.
I wojna światowa, która trwała w latach 1914-1918, przyniosła Warszawie trudne czasy. W 1915 roku wojska rosyjskie wycofując się na wschód, zniszczyły wszystkie cztery mosty na Wiśle, które dotychczas łączyły obie części miasta (most Kierbedzia, obydwa mosty przy Cytadeli oraz most Poniatowskiego). Warszawa pozostawała pod okupacją niemiecką do 1918 roku. Pomimo ożywienia życia politycznego i kulturalnego, eksploatacja gospodarcza przez okupanta doprowadziła do upadku przemysłu, handlu i innych sektorów gospodarczych. Okupacja odcisnęła także swoje piętno na życiu społecznym Warszawy, pogarszając warunki życia i zmuszając wielu mieszkańców do przesunięcia się na niższe szczeble społeczne. 8 kwietnia 1916 roku nastąpiło historyczne rozszerzenie powierzchni Warszawy, kiedy to na mocy rozporządzenia wydanego przez gubernatora Hansa Hartwiga von Beselera miasto zostało powiększone o ponad trzykrotność swoich dotychczasowych obszarów. Do istniejącej struktury miasta zostały włączone nowe obszary, w tym gminy takie jak Mokotów, Czyste, Czerniaków i Siekierki (część gminy Mokotów), Rakowiec (z gminy Pruszków), Kaskadę, Marymont, Potok i Powązki (z gminy Młociny), Pelcowiznę, Ustronie, Nowe Bródno, Targówek, Utratę (z gminy Bródno), Grochów i Kępę Gocławską (z gminy Wawer). Warszawa dzięki temu zwiększyła swoją objętość z 3 273 ha do 12 100 ha włącznie z obszarem Wisły.
W latach między 1918-1939 miasto Warszawa doznało silnego rozwoju.
11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała Józefowi Piłsudskiemu pełnię władzy wojskowej w Warszawie, zaś 14 listopada 1918 roku również władzę cywilną, czyniąc go naczelnym dowódcą sił zbrojnych. To wydarzenie symbolicznie uczyniło Warszawę stolicą II Rzeczypospolitej.
W sierpniu 1920 roku, w czasie wojny polsko-bolszewickiej, na przedpolach Warszawy rozegrała się kluczowa Bitwa Warszawska (13–26 sierpnia 1920 roku). Bitwa ta, zakończona zwycięską kontruderzeniem pod Radzyminem pod dowództwem Piłsudskiego, okazała się punktem zwrotnym w wojnie i miała istotne znaczenie w historii Polski.
W międzywojennym okresie rozwoju Warszawy szczególną rolę odegrał komisaryczny prezydent Stefan Starzyński. Pod jego kierownictwem miasto przeżywało intensywny rozwój przestrzenny, związany z budową nowych gmachów administracyjnych i publicznych, jak również nowych osiedli, w tym na Żoliborzu, Saskiej Kępie i Mokotowie. Wybudowano także nową siedzibę Muzeum Narodowego oraz przeprowadzono renowację ważnych zabytków, takich jak pałac Blanka i Arsenał. Inwestycje w infrastrukturę obejmowały rozbudowę komunikacji miejskiej, plany budowy mostu Piłsudskiego i sieci metra, oraz modernizację dróg wylotowych z miasta, oraz szpitali. Dodatkowo powstały nowe parki jak park Sowińskiego i park Dreszera.
Od XIX wieku Warszawa była ważnym centrum społeczności żydowskiej, z największym skupiskiem w dzielnicy północnej. W 1938 roku liczba Żydów w Warszawie wynosiła 368 394, co stanowiło 29,1% ogółu mieszkańców stolicy.
W 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa. 1 września, dzieci zamiast pójść do szkoły, z okien swoich mieszkań słyszały bombardowanie, które niemiecka Luftwaffe (siły powietrzne III Rzeszy i Republiki Federalnej Niemiec) rozpoczęła na terenie Warszawy. Dowódcami ze strony polskiej nad obroną stolicy objęli gen. Walerian Czuma oraz gen. Juliusz Rómmel. Oblężenie Warszawy przez Niemców rozpoczęło się 8 września 1939 roku. Miasto było intensywnie bombardowane i ostrzeliwane, co spowodowało ogromne zniszczenia infrastruktury, a także liczne ofiary wśród ludności cywilnej. Pomimo walecznej obrony miasta zarówno przez żołnierzy, jak i ludność cywilną, nie udało się go skutecznie obronić. Po kilku tygodniach walk sytuacja w Warszawie stała się dramatyczna. Brakowało żywności, wody, leków i podstawowych środków do życia. Dowództwo obrony miasta, zdając sobie sprawę z beznadziejności sytuacji oraz pragnąc uniknąć dalszego cierpienia ludności, zdecydowało się na kapitulację. Negocjacje z Niemcami rozpoczęły się 26 września 1939 roku, a ostatecznie akt kapitulacji został podpisany 28 września 1939 roku przez generała Tadeusza Kutrzeba i dowódcę niemieckiego Johannesa Blaskowitza.
Celem Niemców było zmniejszenie i zgermanizowanie Warszawy poprzez realizację szeregu planów, w tym planu Pabsta. Ten plan zakładał przekształcenie miasta w podrzędny ośrodek tranzytowy. Plan przewidywał dwa etapy: w pierwszym miało dojść do wyburzenia znacznej części Warszawy, a w drugim – do drastycznego zmniejszenia liczby mieszkańców do około 100-130 tysięcy (podczas gdy przed wojną miasto liczyło 1,3 miliona osób). Co więcej, na Pradze planowano utworzenie obozu dla ludności polskiej. Aby móc zrealizować swój plan, Niemcy wprowadzili masową eksterminację warszawian (egzekucje, wywózki do obozów koncentracyjnych oraz obozu zagłady w Treblince) oraz wywózki na przymusowe roboty do Rzeszy niemieckiej.
Głównym celem niemieckiego terroru w pierwszych latach okupacji stali się Żydzi. W tym okresie, według spisu ludności, w Warszawie mieszkało 359 827 Żydów. To sprawiało, że Warszawa była największym skupiskiem Żydów w Europie i drugim co do wielkości na świecie, zaraz po Nowym Jorku. W październiku 1940 roku utworzono getto żydowskie, które zostało zamknięte i odizolowane od reszty miasta. Od lipca do września 1942 roku 75% ludności getta wywieziono do obozu zagłady w Treblince, gdzie większość z nich zginęła w komorach gazowych.
W 1943 roku wybuchło powstanie w getcie warszawskim, będące zbrojnym wystąpieniem żydowskich podziemnych formacji zbrojnych. Było to pierwsze na tak dużą skalę zbrojne powstanie przeciwko Niemcom zorganizowane przez polskie organizacje podziemne. Po stłumieniu powstania władze niemieckie zdecydowały się zlikwidować getto, a na jego miejscu, w lipcu tego samego roku, utworzono obóz koncentracyjny KL Warschau, który funkcjonował do sierpnia 1944 roku. Obóz był miejscem masowych egzekucji i eksterminacji ludności polskiej, w tym cywilów oraz członków ruchu oporu. W KL Warschau przetrzymywano również osoby innych narodowości, w tym Żydów, Romów oraz radzieckich jeńców wojennych. Obóz ten był częścią szerszego planu likwidacji polskiej inteligencji i opozycji oraz realizacji niemieckich planów germanizacyjnych.
19 lipca 1943 roku dotarło tam 300 pierwszych więźniów, transportowanych z Buchenwaldu. Byli to głównie niemieccy kryminaliści, którzy pełnili w obozie funkcje strażników i administracji obozowej. Załoga obozu składała się prawdopodobnie z około 380 esesmanów.
Historia obozu koncentracyjnego KL Warschau zakończyła się wraz z wyzwoleniem Warszawy przez wojska sowieckie. W wyniku ofensywy Armii Czerwonej Warszawa została wyzwolona 17 stycznia 1945 roku. W obliczu zbliżającego się frontu, Niemcy rozpoczęli ewakuację więźniów i niszczenie dowodów zbrodni, co było częstą praktyką w nazistowskich obozach koncentracyjnych pod koniec II wojny światowej. Obóz KL Warschau został opuszczony przez Niemców, a pozostałe dowody ich zbrodniczej działalności, w tym część infrastruktury obozowej, zostały zniszczone.
Warszawa od początku niemieckiej okupacji była centrum ruchu oporu i walki z okupantem. Organizowano różnorodne działania, w tym akcje zbrojne, sabotażowe oraz ratowanie dzieł sztuki. Jedną z największych operacji zorganizowanych przez Armię Krajową była Akcja „Burza”, która rozpoczęła się 1 sierpnia 1944 roku i trwała 63 dni. Była to operacja wojskowa obejmująca całą lewobrzeżną Warszawę, skierowana przeciwko wojskom niemieckim w końcowej fazie okupacji. Niestety, z powodu braku dostatecznej pomocy z zewnątrz oraz masowych mordów na ludności cywilnej i jeńcach wojennych, Akcja „Burza” zakończyła się niepowodzeniem w kontekście politycznym, mimo że w niektórych miejscach osiągnięto taktyczne sukcesy militarne. Po kapitulacji, Niemcy nakazali wysiedlenie mieszkańców Warszawy i okolic, a następnie systematycznie niszczyli zabudowę miasta. W wyniku działań NKWD oraz polityki radzieckiej wobec Polski, członkowie AK i innych organizacji niepodległościowych byli prześladowani. 15 września 1944 roku Armia Czerwona wraz z 1 Armią Wojska Polskiego zdobyły prawobrzeżną Warszawę. W październiku tego roku Niemcy rozpoczęli budowę Festung Warschau, mającą przekształcić miasto w twierdzę na froncie wschodnim. 17 stycznia 1945 roku, w wyniku ofensywy, wojska radzieckie i Ludowe Wojsko Polskie wyzwoliły Warszawę spod okupacji niemieckiej. Szacuje się, że podczas wojny zginęło około 700 tysięcy osób.
Po zakończeniu działań wojennych, Warszawa stanęła przed ogromnym wyzwaniem odbudowy. Szacowano, że w mieście zgromadziło się między 20 a 30 milionów metrów sześciennych gruzu, a zniszczeniu uległo 782 z 957 zabytków infrastruktury, przy czym 141 z nich zostało uszkodzonych. Wobec tak rozległych zniszczeń rozważano nawet przeniesienie stolicy Polski do Krakowa, Łodzi lub Poznania. Ostatecznie jednak podjęto uchwałę o odbudowie Warszawy. 1 lutego 1945 roku w Warszawie zebrał się po raz pierwszy Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej, co było wyrazem determinacji w odbudowie stolicy. 14 lutego 1945 roku powołano Biuro Odbudowy Stolicy, które miało nadzorować proces odbudowy Warszawy. Kolejnym krokiem było utworzenie Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy 11 czerwca 1945 roku, co miało na celu mobilizację środków na rzecz przywracania miasta do życia. Współczesny układ Warszawy wyłonił się w wyniku odbudowy miasta po ogromnych zniszczeniach II wojny światowej.
Po II wojnie światowej prezydentem RP został Bolesław Bierut. Za jego kadencji odbudowano wiele obiektów zabytkowych, a także m.in. Stare i Nowe Miasto oraz Trakt Królewski. W myśl odbudowy z wykorzystaniem modernizmu i socrealizmu budowano takie budowle jak Pałac Kultury i Nauki oraz nowe osiedla, np. na Kole i Mokotów. Prezydent RP ogłosił także sześcioletni plan odbudowy stolicy. W 1951 roku Rada Ministrów zmieniła granice administracyjne Warszawy, zwiększając jej obszar z 144 km2 do 362 km2. Tym samym liczba mieszkańców wzrosła z 673 tys. do 819 tys.
Kolejnym ważnym wydarzeniem dla miasta Warszawy było określenie jej po raz pierwszy oficjalnie jako stolicę Polski w 1952 roku w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
W 1955 roku w pałacu Rady Ministrów, obecnie znany jako Pałac Prezydencki, został podpisany Układ Warszawski. Ten międzynarodowy traktat, sygnowany 14 maja 1955 roku przez ZSRR, Polskę, Czechosłowację, NRD, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Albanię, miał na celu utworzenie sojuszu wojskowego i politycznego. Głównym zamierzeniem układu było stworzenie kontr balansu dla NATO oraz umocnienie wpływów ZSRR w Europie Środkowo-Wschodniej.
Układ Warszawski funkcjonował jako odpowiedź wschodnia na dominację militarystyczną NATO w Europie Zachodniej podczas zimnej wojny. Jego istnienie miało zapewnić wzajemną obronę i współpracę wojskową w przypadku agresji na którekolwiek z państw sygnatariuszy. Traktat był symbolem jedności bloku wschodniego i istniał do końca lat 80. XX wieku, kiedy to przemiany polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej oraz transformacja polityczna w ZSRR doprowadziły do jego rozpadu. Formalne rozwiązanie układu nastąpiło 1 lipca 1991 roku.
W kolejnych latach Warszawa skoncentrowała się na intensywnym rozwoju swojej infrastruktury komunikacyjnej oraz przemysłowej. Powstały znaczące inwestycje, takie jak Wisłostrada, Trasa Łazienkowska i Trasa Toruńska, które znacząco poprawiły przepustowość i dostępność transportową miasta. Wzniecono także nowoczesny Dworzec Warszawa Główna, który stał się centralnym punktem kolejowej sieci transportowej stolicy (Warszawa Główna, otwarta w 1938 roku, była głównym dworcem kolejowym stolicy przed II wojną światową. Po wojnie dworzec nie został odbudowany w pierwotnej formie, a jego funkcje przejął nowoczesny Dworzec Centralny, otwarty w 1975 roku. Dworzec Warszawa Główna została oddana do użytku 14 marca 2021 roku, po wielu latach przerwy. Modernizacja i rewitalizacja dawnego dworca pozwoliły na przywrócenie go do funkcji pasażerskich). Równocześnie rynek warszawski dynamicznie rozwijał się w obszarze przemysłowym, obejmującym produkcję samochodów, metalurgię, elektronikę, farmaceutykę i inne branże. Urbanizacja Warszawy przebiegała w szybkim tempie, co zaowocowało powstaniem nowych osiedli mieszkaniowych takich jak Bródno, Jelonki, Tarchomin, Targówek i Ursynów. Miasto w tym czasie przeżywało okres intensywnego rozwoju gospodarczego i przemysłowego, cementując swoją rolę jako ważny ośrodek miejski w Polsce. Równocześnie dbano o zachowanie i upamiętnienie bogatej historii miasta, czego symbolem była odbudowa Zamku Królewskiego, która rozpoczęła się w 1971 roku.
Lata 80. XX wieku zapoczątkowały transformację ustrojową w Polsce. Zmiany skoncentrowały się na rozwoju wolnego rynku, budowaniu społeczeństwa obywatelskiego i wprowadzeniu demokratycznych reform. Od 6 lutego, przez dwa miesiące, do 5 kwietnia 1989 roku toczyły się obrady Okrągłego stołu prowadzone przez przedstawicieli władz Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, demokratycznej opozycji oraz stron kościelnych, które były początkiem dla transformacji ustrojowej. Jedno z najważniejszych wydarzeń, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe, były tzw. wybory czerwcowe (pierwsze częściowo wolne wybory parlamentarne. Nie powołały bezpośrednio prezydenta, ale były kluczowe dla późniejszych zmian politycznych, które doprowadziły do jego powołania. W wyniku tych wyborów doszło do porozumienia między obozem rządzącym a opozycją, co zaowocowało zmianami w strukturze władzy w Polsce. Po tych wyborach, 19 lipca 1989 roku, Zgromadzenie Narodowe wybrało Wojciecha Jaruzelskiego na urząd prezydenta PRL, który następnie został pierwszym prezydentem III Rzeczypospolitej).
Po 1990 roku Warszawa przeszła dynamiczną transformację, stając się jednym z najważniejszych ośrodków gospodarczych w Polsce. Upadek komunizmu i przejście do gospodarki rynkowej zapoczątkowały gwałtowny rozwój budowlany i urbanistyczny. Warszawa szybko stała się atrakcyjnym miejscem dla inwestorów krajowych i zagranicznych, co przyczyniło się do boomu w sektorze nieruchomości. Powstawały nowoczesne biurowce, centra handlowe i luksusowe apartamentowce, które na nowo kształtowały krajobraz miasta. W 1991 roku zintensyfikowano działania na rzecz odbudowy i modernizacji zabytkowych dzielnic, takich jak Stare Miasto, Nowe Miasto i Praga. Te historyczne obszary zyskały nowe życie dzięki licznym inwestycjom i renowacjom, które przyciągnęły turystów oraz lokalnych mieszkańców. Otwarto wiele nowych podmiotów gospodarczych i prywatnych firm, co znacząco ożywiło rynek pracy i stworzyło liczne możliwości zawodowe. W 1992 roku Warszawa stała się świadkiem dynamicznego rozwoju handlu. Powstały pierwsze prywatne galerie handlowe, takie jak Galeria Mokotów, które stały się magnesem dla konsumentów. Te nowoczesne centra handlowe oferowały szeroki wybór towarów i usług, przyczyniając się do rozwoju sektora usług i konsumpcji. Rynek gospodarczy i pracy rozwijał się w zawrotnym tempie, przyciągając inwestorów i przedsiębiorców. W odpowiedzi na rosnącą liczbę mieszkańców oraz potrzeby rozwijającej się metropolii, władze Warszawy postanowiły zmodernizować sieć komunikacyjną. W 1993 roku rozpoczęto prace nad rozbudową warszawskiego metra, które miało na celu usprawnienie transportu publicznego i zmniejszenie korków w mieście. Rozbudowa infrastruktury komunikacyjnej obejmowała także modernizację dróg, budowę nowych linii tramwajowych oraz mostów, które ułatwiały komunikację między prawą a lewą stroną Wisły. Wraz z rozwojem infrastruktury, Warszawa stała się także ważnym ośrodkiem kulturalnym. Powstały miejsca dedykowane sztuce współczesnej, takie jak Centrum Sztuki Współczesnej i Galeria Foksal, które promowały nowoczesną sztukę i kulturę. Stolica Polski łączyła nowoczesność z bogatą historią i tradycją, stając się dynamicznie rozwijającą się metropolią, przyciągającą zarówno mieszkańców, jak i inwestorów z całego świata.
W latach 2000-2010 można odnotować dynamiczny rozwój w każdym sektorze gospodarczym. Dzięki temu Warszawa stała się jednym z najważniejszych metropolitalnych centrów w Europie Środkowo-Wschodniej. Lata te były okresem intensywnego rozwoju, podczas którego Warszawa umocniła swoją pozycję jako nowoczesna, prężnie rozwijająca się metropolia, atrakcyjna zarówno dla mieszkańców, jak i turystów.
W 2000 roku postawiono na rozwój infrastruktury, skupiając się głównie na rozbudowie sieci drogowej i mostowej, co miało na celu usprawnienie transportu w zatłoczonym mieście. Powstawały nowoczesne biurowce w centrum, przyciągając inwestorów z całego świata i umacniając pozycję Warszawy jako centrum finansowe.
Rok 2001 przyniósł otwarcie Złotych Tarasów, kompleksu handlowo-rozrywkowego połączonego z Dworcem Centralnym, który szybko stał się ikoną miasta. Warszawa w tym okresie również zintensyfikowała swoją obecność na mapie kulturalnej Europy, organizując liczne festiwale i wydarzenia artystyczne. W maju 2001 roku Warszawa doświadczyła jednej z największych powodzi w swojej historii współczesnej, która spowodowała znaczne zniszczenia infrastruktury miejskiej oraz straty materialne. Powódź ta wywarła istotny wpływ na zarządzanie kryzysowe i strategie zarządzania ryzykiem w mieście.
W 2002 roku rozpoczęto dalszą rozbudowę warszawskiego metra, otwierając nowe stacje na pierwszej linii. To działanie znacznie poprawiło dostępność transportu publicznego dla mieszkańców i odciążyło zatłoczone ulice. Prace nad drugą linią metra miały na celu połączenie prawobrzeżnej części miasta z centrum, co miało kluczowe znaczenie dla redukcji korków i poprawy jakości życia w mieście. W 2002 roku w historii Warszawy miało miejsce jeszcze jedno ważne wydarzenie. Po uchwaleniu w 2002 roku ustawy warszawskiej, Warszawa stała się jednolitą gminą miejską na prawach powiatu i składała się z 18 dzielnic. Lech Kaczyński był pierwszym prezydentem Warszawy wybranym zgodnie z nowym systemem ustrojowym.
Lech Kaczyński pełnił funkcję prezydenta Warszawy w latach 2002-2005, wnosząc istotne zmiany w życie miasta. Do najważniejszych jego osiągnięć należały:
• Budowa Muzeum Powstania Warszawskiego (Zainicjował powstanie muzeum, które zostało otwarte w 2004 roku, aby upamiętnić wydarzenia Powstania Warszawskiego z 1944 roku)
• Rozwój infrastruktury komunikacyjnej (Poprawił sieć transportową, w tym rozpoczął budowę drugiej linii metra, co znacznie usprawniło komunikację w mieście)
• Walka z korupcją (Podjął działania antykorupcyjne, wprowadzając audyty w miejskich instytucjach i spółkach, by poprawić transparentność i uczciwość w zarządzaniu)
• Wsparcie dla kultury i oświaty (Zwiększył nakłady na edukację oraz wspierał instytucje kulturalne, co przyczyniło się do rozwoju życia kulturalnego i edukacyjnego miasta)
• Renowacja zabytków (Zainicjował projekty renowacji zabytków i historycznych budynków, w tym warszawskiego Starego Miasta, wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO)
• Reorganizacja administracyjna (Wprowadził zmiany w strukturze administracyjnej miasta, co miało na celu uproszczenie zarządzania i zwiększenie efektywności)
• Promowanie inwestycji zagranicznych (Aktywnie działał na rzecz przyciągania inwestycji zagranicznych, co przyczyniło się do wzrostu międzynarodowego prestiżu Warszawy)
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku otworzyło przed Warszawą nowe możliwości rozwoju. Napływ funduszy unijnych umożliwił realizację wielu projektów infrastrukturalnych, modernizację dróg, rozwój transportu publicznego i rewitalizację zaniedbanych dzielnic. Warszawa stała się atrakcyjnym miejscem inwestycyjnym, przyciągającym międzynarodowe korporacje i przedsiębiorstwa z sektora nowoczesnych technologii.
W 2005 roku Warszawa gościła liczne międzynarodowe wydarzenia kulturalne i sportowe, w tym przygotowania do budowy Stadionu Narodowego, który miał być jednym z głównych obiektów EURO 2012. Rok później otwarto nowe linie tramwajowe, dalszy krok w usprawnianiu transportu miejskiego.
Hanna Gronkiewicz-Waltz objęła stanowisko prezydenta Warszawy w 2006 roku jako kandydatka Platformy Obywatelskiej, która zdobyła przewagę w wyborach lokalnych. Jej nominacja była efektem rosnącego poparcia dla PO oraz jej własnych osiągnięć, w tym roli prezesa Narodowego Banku Polskiego, gdzie zyskała reputację za swoje kompetencje i niezależność. Jej kampania wyborcza kładła duży nacisk na modernizację miasta, poprawę infrastruktury oraz zwiększenie transparentności w zarządzaniu. Jej wybór oznaczał nowe podejście do rozwoju stolicy, przynosząc innowacyjne rozwiązania w zarządzaniu i rozwoju. W czasie swojej kadencji, trwającej do 2018 roku, Gronkiewicz-Waltz wprowadziła liczne reformy i zainicjowała kluczowe inwestycje miejskie. Wśród jej osiągnięć warto wyróżnić:
• Budowa i rozwój metra (za jej kadencji kontynuowano budowę drugiej linii metra, która została otwarta w 2015 roku, oraz rozpoczęto prace nad trzecią linią. Inwestycje te znacząco poprawiły komunikację w stolicy)
• Rozbudowa infrastruktury drogowej (wzrosła liczba inwestycji w modernizację i budowę nowych dróg oraz mostów, takich jak Most Północny i Trasa Siekierkowska, co wpłynęło na poprawę transportu w mieście)
• Rewitalizacja przestrzeni miejskiej (zainicjowała programy rewitalizacji dzielnic takich jak Praga-Północ i Śródmieście, co przyczyniło się do odnowienia zaniedbanych obszarów i poprawy jakości życia mieszkańców)
• Rozwój przestrzeni publicznych (udoskonalone zostały przestrzenie rekreacyjne, w tym budowa nowych parków, bulwarów nad Wisłą oraz modernizacja istniejących terenów zielonych)
• Wsparcie dla kultury (rozwinęła ofertę kulturalną Warszawy, wspierając projekty artystyczne oraz inwestując w nowe obiekty kulturalne, takie jak Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, które zostało otwarte w 2013 roku)
• Wydarzenia międzynarodowe (warszawa zyskała na znaczeniu jako gospodarz ważnych wydarzeń międzynarodowych, takich jak Euro 2012, które przyciągnęło turystów i wpłynęło na rozwój miasta)
• Budowa i modernizacja osiedli mieszkaniowych (realizacja projektów mieszkaniowych, w tym budowa nowych osiedli oraz modernizacja istniejących bloków i mieszkań komunalnych)
• Reforma systemu edukacji (inwestycje w modernizację szkół i przedszkoli, podnoszenie jakości edukacji oraz zwiększanie dostępu do nowoczesnych technologii w placówkach oświatowych)
2008 rok przyniósł dalszy rozwój gospodarczy Warszawy, która stała się centrum usług, finansów i nowych technologii. Powstawanie nowych centrów biurowych i technologicznych przyciągało specjalistów z całego świata, podczas gdy rozwój infrastruktury hotelowej odpowiadał na rosnący ruch turystyczny. W 2009 roku miasto intensywnie przygotowywało się do otwarcia Stadionu Narodowego, zakończenie budowy, które miało miejsce w 2010 roku. Prace modernizacyjne infrastruktury miejskiej i sieci transportowej miały na celu zapewnienie sprawnego przebiegu Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA Euro 2012. Warszawa była jednym z miast-gospodarzy Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej, które Polska współorganizowała z Ukrainą. Stadion Narodowy, zbudowany specjalnie na tę okazję, stał się areną kilku kluczowych meczów, w tym meczu otwarcia. Turniej przyciągnął do stolicy tysiące kibiców z całej Europy, ożywiając życie miejskie i gospodarcze Warszawy. Organizacja Euro 2012 była dla Warszawy ogromnym sukcesem, pozostawiając trwałe dziedzictwo w postaci nowoczesnej infrastruktury sportowej i transportowej.
Dodatkowo w 2010 roku doszło do kontrowersji związanych z decyzją władz Warszawy o zamknięciu dla ruchu Krakowskiego Przedmieścia. Decyzja ta miała na celu poprawę warunków komunikacyjnych w centrum miasta, ale spotkała się z protestami ze strony mieszkańców, środowisk artystycznych i naukowych oraz turystów. Spór o przyszłość tej części Warszawy trwał przez wiele lat i był przedmiotem debat publicznych. Warszawa była miejscem licznych protestów i manifestacji społecznych, które dotyczyły różnorodnych kwestii politycznych, społecznych i ekonomicznych. Przykładem są protesty przeciwko zmianom w systemie edukacji czy kontrowersje związane z decyzjami dotyczącymi ochrony środowiska.
Lata 2011-2020 były okresem intensywnego rozwoju Warszawy, zarówno pod względem infrastrukturalnym, gospodarczym, jak i kulturowym. Miasto umocniło swoją pozycję jako europejska metropolia, przyciągającą ludzi z całego świata i oferującą wysoki standard życia oraz bogatą ofertę kulturalną i rozrywkową.
Po Euro 2012 władze miasto skupiło się na dalszej modernizacji infrastruktury, rozbudowie sieci komunikacyjnej oraz inwestycjach miejskich. Powstały nowe linie tramwajowe i autobusowe, co poprawiło dostępność transportu publicznego. Warszawa dalej rozwijała swoją ofertę kulturalną i sportową, organizując liczne festiwale, koncerty i imprezy masowe, które przyciągały mieszkańców i turystów. W 2013 roku miasto zyskało na znaczeniu jako centrum biznesowe, przyciągając inwestycje zagraniczne i rozwijając sektor usługowy. Powstały nowe centra biurowe i technologiczne, które stały się siedzibą dla wielu firm międzynarodowych. Wzrosło znaczenie Warszawy jako miejsca konferencji i kongresów, co dodatkowo wspierało rozwój lokalnej gospodarki.
W 2014 roku Warszawa obchodziła setną rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, organizując liczne wydarzenia upamiętniające bohaterów i ofiary Powstania. To wydarzenie historyczne podkreślało determinację i ducha walki Warszawiaków o niepodległość i wolność. Kolejne lata przyniosły dalszy rozwój infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, w tym otwarcie nowych kompleksów basenowych, parków i terenów zielonych. Warszawa stawała się coraz bardziej przyjazna dla mieszkańców, oferując nowoczesne miejsca rekreacji i aktywności fizycznej.
W latach 2015-2017 Warszawa była miejscem licznych protestów społecznych przeciwko rządom partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS). Protesty te dotyczyły m.in. zmian w sądownictwie, wolności mediów, ochrony praw kobiet oraz reform edukacyjnych. Mieszkańcy stolicy masowo wychodzili na ulice, manifestując swoje niezadowolenie z decyzji rządowych i domagając się zachowania demokratycznych standardów. Dodatkowo w 2015 roku kryzys migracyjny w Europie dotarł także do Polski, co wywołało debatę na temat przyjmowania uchodźców przez Polskę i inne kraje Unii Europejskiej. Decyzje rządu dotyczące odmowy przyjęcia ustalonych przez UE kwot uchodźców spotkały się z krytyką wielu mieszkańców Warszawy, którzy zorganizowali protesty wyrażające solidarność z uchodźcami.
W 2018 roku Warszawa świętowała stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę, organizując uroczystości, koncerty i wystawy, które przyciągnęły uwagę całego kraju i świata. To było także okazją do podkreślenia roli Warszawy jako serca polskiej kultury, nauki i przemysłu. W 2018 roku otwarto również nowoczesne Muzeum Niepodległości w Warszawie. Instytucja ta jest poświęcona historii walki narodu polskiego o niepodległość oraz kluczowym wydarzeniom z historii Polski. W 2018 roku odbyły się wybory samorządowe. Główne starcie toczyło się pomiędzy urzędującą prezydent Hanną Gronkiewicz-Waltz a Rafałem Trzaskowskim z Koalicji Obywatelskiej. Trzaskowski, kandydat KO, zdobył poparcie większości warszawiaków, obiecując modernizację miasta, rozwój transportu i wsparcie dla kultury. Jego zwycięstwo zakończyło długą kadencję Gronkiewicz-Waltz i było postrzegane jako zmiana kierunku polityki miejskiej. Rafał Trzaskowski zapowiedział bardziej progresywne podejście do rozwoju miasta, skupiając się na kluczowych obszarach. Te zmiany w polityce miejskiej miały na celu transformację Warszawy w nowoczesne, dynamicznie rozwijające się miasto, które jest przyjazne dla mieszkańców, innowacyjne i zrównoważone środowiskowo.
Lata 2010-2020 przyniosły Warszawie dynamiczny rozwój, obejmujący wzmożoną inwestycję w infrastrukturę, ekonomię i kulturę. Stolica umocniła swoją rolę jako europejska metropolia, przyciągającą mieszkańców z różnych zakątków globu dzięki wysokiemu standardowi życia oraz różnorodnej ofercie kulturalnej i rozrywkowej.
W ostatnich latach dekady Warszawa przeszła znaczącą transformację, stając się nowoczesnym i dynamicznym miastem, które przyciąga zarówno nowych mieszkańców, jak i inwestorów. Rozwój technologii i innowacji stał się kluczowym elementem tego procesu, cementując miasto jako jednego z liderów europejskich w dziedzinie startupów i nowych technologii.
W 2020 roku ogłoszono plany budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego w okolicach Warszawy, co stanowi jedno z najważniejszych wydarzeń ostatnich lat. Ten ambitny projekt ma przekształcić Polskę w strategiczny węzeł komunikacyjny, znacząco poprawiając infrastrukturę transportową kraju. Warszawa odgrywa kluczową rolę jako główne centrum logistyczne, które wspiera realizację tego przedsięwzięcia o ogromnym znaczeniu gospodarczym.
Od 2020 roku Warszawa przeżywa intensywne zmiany społeczne, polityczne i infrastrukturalne. Pandemia COVID-19 dotknęła nie tylko Polskę, ale cały świat, wymuszając wprowadzenie surowych restrykcji mających na celu kontrolę rozprzestrzeniania się wirusa. W stolicy wprowadzono lockdowny, ograniczenia w podróżowaniu oraz obowiązek noszenia maseczek. W 2021 roku rozpoczęto masową kampanię szczepień, starając się przeciwdziałać dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Pomimo wyzwań związanych z pandemią, Warszawa była również świadkiem innych istotnych wydarzeń. Przykłady to liczne protesty społeczne, m.in. przeciwko ograniczeniom praw kobiet i decyzjom rządu dotyczącym aborcji, oraz demonstracje na rzecz obrony praw LGBTQ+. Miasto kontynuowało również rozbudowę swojej infrastruktury, w tym rozwój sieci metra oraz modernizację komunikacji miejskiej, co istotnie poprawiło mobilność mieszkańców.
W grudniu 2021 roku władze Warszawy rozpoczęły budowę nowej kładki pieszo-rowerowej nad Wisłą, która miała na celu poprawę komfortu komunikacyjnego mieszkańców. Projekt kładki, opracowany przez firmę Schuessler Plan Inżynierzy i realizowany przez Budimex, obejmował konstrukcję o długości 502 metry i szerokości od 6,9 do 16,3 metra. Kładka opiera się na ośmiu żelbetonowych filarach, zakotwiczonych na palach prefabrykowanych oraz betonowych typu CFA.
Most pieszo-rowerowy łączy Bulwary Wiślane z parkiem im. Rydza Śmigłego, znajdującym się w pobliżu Stadionu Narodowego. Po ukończeniu prac budowlanych w marcu 2024 roku, kładka stała się jednym z największych hitów turystycznych Warszawy zapełniając się po brzegi turystami, zwłaszcza w weekendy oraz umożliwiając wygodne przemieszczanie się między Śródmieściem a Pragą Południe.
Warszawa od 2022 przeżywa wiele istotnych wydarzeń, które niezwykle mocno wpływają na jej rozwój, życie mieszkańców oraz wizerunek miasta na arenie międzynarodowej.
W 2022 roku Warszawa stała się nie tylko sceną licznych festiwali i koncertów, przyciągając masową liczbę turystów, ale również była świadkiem wydarzeń o istotnym znaczeniu społecznym i politycznym. Festiwal Kultury Żydowskiej „Warszawa Singera” od lat cieszy się rosnącym zainteresowaniem, ugruntowując swoją pozycję jako coroczna kulturalna tradycja stolicy.
Dodatkowo Warszawa gościła Europejskie Forum Nowych Idei, które stanowiło platformę do dyskusji o przyszłości Europy w kontekście ekonomicznym i społecznym. Jednakże rok ten nie obył się bez wyrazistych protestów i demonstracji. Mieszkańcy stolicy wzięli udział w protestach przeciwko decyzjom rządu dotyczącym polityki mieszkaniowej oraz obrony praw obywatelskich.
Innym istotnym wydarzeniem było także przeprowadzenie strajku nauczycieli, który znacząco wpłynął na funkcjonowanie wielu szkół w Warszawie. Nauczyciele domagali się lepszych warunków pracy i podwyżek wynagrodzeń, co skłoniło rząd do rozpoczęcia negocjacji i wprowadzenia pewnych ustępstw. Pomimo podjętych działań, nie wszystkie postulaty protestujących nauczycieli zostały w pełni zrealizowane.
W początkach 2022 roku na Ukrainie rozpoczęła się wojna, która przerodziła się w trwający kilka miesięcy konflikt zbrojny. Warszawa stała się kluczowym miejscem przyjmowania uchodźców uciekających przed tym dramatycznym wydarzeniem. Miasto otworzyło swoje serca dla setek tysięcy ludzi poszukujących schronienia, oferując tymczasowe miejsca zamieszkania, punkty rejestracji oraz wsparcie medyczne i psychologiczne przez władze miejskie i organizacje pozarządowe. Na głównych dworcach kolejowych, jak Warszawa Centralna, utworzono specjalne punkty recepcyjne, gdzie udzielano niezbędnych informacji i pierwszej pomocy przyjezdnym. Napływ tak dużej liczby uchodźców miał znaczący wpływ na lokalny rynek pracy i nieruchomości, powodując wzrost cen wynajmu mieszkań. Jednocześnie wielu Ukraińców podjęło pracę w Warszawie, co może przyczynić się do długofalowego ożywienia gospodarczego. Wojna na Ukrainie wywarła również wpływ na długoterminowe strategie Warszawy dotyczące bezpieczeństwa, integracji społecznej i polityki migracyjnej. Miasto musiało dostosować swoje plany do nowej rzeczywistości, skupiając się na potrzebach uchodźców oraz wyzwaniach związanych z ich integracją.
W 2023 roku Warszawa wyróżniła się jako gospodarz licznych międzynarodowych konferencji i wydarzeń. Miasto było miejscem szczytu klimatycznego, na którym omawiano kluczowe kwestie związane z ekologią i zrównoważonym rozwojem, podkreślając swoją rolę w globalnej walce ze zmianami klimatycznymi. Również w 2023 roku odbył się Międzynarodowy Festiwal Filmowy, który przyciągnął twórców filmowych z całego świata, promując Warszawę jako istotny ośrodek kulturalny i sztuki filmowej.
Polityczne wydarzenia nie pozostały w cieniu. Wybory parlamentarne przyniosły zmiany w Sejmie, gdzie, choć Partia Praw i Sprawiedliwość (PiS) zdobyła największe poparcie, straciła większość konieczną do samodzielnych rządów. Nowym premierem został Donald Tusk z Platformy Obywatelskiej (PO), który utworzył szeroką koalicję z innymi partiami opozycyjnymi. Ten rozwój sytuacji miał dalekosiężne skutki dla polityki Warszawy.
Rok później, wybory samorządowe 7 kwietnia 2024 roku przyniosły zwycięstwo Koalicji Obywatelskiej w wielu sejmikach wojewódzkich, kształtując nową dynamikę polityczną na poziomie lokalnym i regionalnym.
Niestety, rok 2024 nie był bezproblemowy dla Warszawy. Stolica Polski musiała uporać się z wieloma zdarzeniami klęsk żywiołowych, w tym poważnymi pożarami. Jednym z największych pożarów miał miejsce w Hali przy ulicy Marywilska 44, wczesnym rankiem 12 maja. System automatycznego monitorowania natychmiastowo zgłosił incydent straży pożarnej o 3:31. Pomimo szybkiej reakcji, pożar szybko rozprzestrzenił się i objął znaczną część kompleksu handlowego. Skutki pożaru były dotkliwe, zarówno pod względem materialnym, jak i emocjonalnym dla wielu osób. Intensywność i szybkość, z jaką ogień się rozprzestrzenił, zaskoczyła nawet doświadczonych strażaków, prowadząc do zawalenia się dachu budynku i znacznego zniszczenia hali w ciągu kilkunastu minut od zgłoszenia. Obecnie śledczy intensywnie badają przyczyny pożaru, przy czym wstępne podejrzenia wskazują na możliwość celowego podpalenia, co stawia przed miastem kolejne wyzwania związane z zapobieganiem takim incydentom w przyszłości.
Podsumowując rok 2024, który wciąż trwa, można stwierdzić, że jest to okres niezwykle dynamiczny, pełen wydarzeń mających głęboki wpływ na życie mieszkańców. Wiele zdarzeń ostatnich lat istotnie przyczyniło się do rozwoju gospodarczego i społecznego oraz zmieniło perspektywę mieszkańców na przyszłość.
Obecnie Warszawa, Polska i cały świat borykają się z wyzwaniami, takimi jak wzrost cen żywności, nieruchomości oraz ogólnego kosztu życia. Dodatkowo globalne zmiany klimatyczne oraz kwestie związane z bezpieczeństwem, wynikające z wojen i licznych katastrof, stają się coraz bardziej palącymi problemami do rozwiązania. Te wszystkie czynniki wymagają od nas jako społeczeństwa i od decydentów podjęcia skutecznych działań, aby zapewnić stabilność i dobrobyt na przyszłość.
Historia miasta Tarnowa sięga, aż do epoki lodowcowej. Jednak pierwsi ludzie osiedlali się na terenach nienazwanego jeszcze wtedy miasta między 8300 a 4500 lat p.n.e. – archeolodzy badający administracyjny obszar miasta zlokalizowali, aż sześć miejsc występowania ludności w tym okresie. W kolejnych okresach liczba ludności na tym terenie się zwiększała. Można sądzić, że pierwszą kulturą, która rozwinęła się na ziemiach dzisiejszego Tarnowa, jest kultura łużycka. Nie wiadomo jednak żadnych szczegółów, poza tym, że to ta właśnie kultura na przełomie lat 700-400 p.n.e. przechodziła swój największy rozkwit. Możemy się tego dowiedzieć przede wszystkim przez wzgląd na występowanie w nazewnictwie łużyckim obszarów występujących w całej Polsce. Na ziemi tarnowskiej odnotowano występowanie jeszcze kilku kultur. Na przełomie V i IV w. p.n.e. przybyli z zachodu Celtowe, wiemy o tym przez wzgląd na odkrycie niedaleko Tarnowa, w miejscowości Łętowice cmentarzyska celtyckiego. Natomiast w okresie I – IV w. n.e. w całej dotychczasowej Małopolsce został odnotowany rozkwit kultury przeworskiej. Ślady ludności, w której przeważała ta kultura, zostały znalezione w Tarnowcu, Wierzchosławicach, a także w Wojniczu. Co ciekawe, w dość niedalekiej przeszłości zostały także zbadane ślady tej kultury położone na styku rzek Białej i Wątku. Odkryto tam ślady konstrukcji kamiennej, która możliwe, że stanowiła część dużej wędzarni. Na przełomie IV i V w. n.e. odnotowano zanik kultury przeworskiej, co było powiązane z wędrówką ludów i najazdem Hunów.
W tym czasie rodziło się także średniowiecze. W IX w. na Górze św. Marcina powstał gród słowiański, który mierzył ponad 20 hektarów i został otoczony wysokimi wałami. Gród ten funkcjonował do XI w. W 1105 roku opuszczony gród został przekazany opactwu benedyktyńskiemu w Tyńcu, przez księżną Judytę (żona Władysława Hermana). W 1124 r. możemy natknąć się na pierwszą wzmiankę o tym, że jedna z osad przygrodowych została założona przez benedyktynów jako wieś Tarnów Mały, dziś zwana jako Tarnowiec. Natomiast na terenie wsi rycerskiej, Tarnów Wielki, o której pierwsza wzmianka słyszana jest w 1309 roku, zostało ulokowane Miasto Tarnów. Tarnów prawa miejskie uzyskał w 1330 roku, kiedy to Tarnów Wielki i Mały został przejęty przez Spycimira herbu Leliwa. Dzięki jego czynom król Władysław Łokietek wyraził zgodę na utworzenie przez Spycimira Leliwitę osadę miejską na prawie magdeburskim. Do jego wielkich czynów zalicza się, m.in. budowa zamku na górze Świętego Marcina, umocnienie obronności, budowa pierwszych drewnianych budynków mieszkalnych i rzemieślniczych, a także inicjacja handlu oraz organizacja targów, które pozwoliły na rozwinięcie gospodarki lokalnej. Nazwa miejscowości Tarnów wzięła się najprawdopodobniej od krzaków Tarniny, które rosły w dużej ilości na górze św. Marcina.
W 1364 roku syn Spycimira, Rafał Tarnowski, wykupił dziedziczne wójtostwo w Tarnowie. Ten ruch pozwolił na zyskanie przez właścicieli miasta większego wpływu na życie mieszkańców, za pośrednictwem zarządców, tj. starostów. W tym czasie około 20% mieszkańców stanowili mieszczanie niemieckojęzyczni, którzy byli dobrze obeznani z zasadami funkcjonowania miasta na prawie niemieckim. Rada miasta została złożona z sześciu radnych, którzy co miesiąc na zmianę pełnili funkcję burmistrza. Najstarsza odnotowana pieczęć oraz najprawdopodobniej herb miasta przedstawiał Spycimira z tarczą z herbem Leliwa w lewej ręce, postacią Matki Bożej z Dzieciątkiem nad prawym ramieniem i hełmem z klejnotem nad lewym ramieniem.
Pierwsze murowane budowle w Tarnowie zostały odnotowane na lata 1346 r., kiedy to została zbudowana dzisiejsza Bazylika katedralna Narodzenia NMP, a także szkoła parafialna, której budowa została wskazana na rok 1413 oraz pierwsze cechy rzemieślnicze. Dzięki dużemu wpływowi na rozwój ekonomiczny, uzyskiwane były kolejne przywileje. W 1419 roku Władysław Jagiełło zezwolił kupcom na transport towarów do Wrocławia drogą przez Opatowiec, dzięki czemu mogli oni ominąć Kraków, gdzie obowiązywało prawo składu, tym samym zwolniło to ich od opłacania obowiązujących wtedy ceł.
W 1448 roku została odnotowana informacja o tym, że wał otaczający miasto został zastąpiony obwodem murów. Ciekawym jest, że mur obronny w mieście prywatnym stanowił wielką rzadkość w Polsce. Opisywany mur został wykonany z cegły na fundamencie z kamieni i miał długość 900 metrów. Od zachodu została umieszczona w murze brama Krakowska, natomiast od wschodu druga brama – Pilzneńska. Od południa znajdowała się mniejsza brama (obecnie przy ulicy Wielkie Schody). Oprócz bram znajdowały się także baszty obronne.
W kolejnych latach, w Tarnowie powstały liczne funkcjonalne budowle oraz ważne fundacje sakralne w Tarnowie i na jego przedmieściach. W historii pojawiają się takie postacie jak: wojewoda krakowski Jan Tarnowski oraz jego brat Spytek, kardynał Izydor, św. Jan Kapistran, Jan Amor z Tarnowa z bratem Janem Rafałem. To właśnie z Janem Amorem z Tarnowa związany jest największy rozkwit Tarnowa. Za jego czasów miasto zostało opasane murami, które zostały opisane we wcześniejszym akapicie. Od 1467 r. w Tarnowie działały też kanalizacja i wodociągi, które doprowadzały wodę do studni znajdujących się na rynku.
W wyniku pożarów, które miały miejsce w latach 1483 i 1494 większość drewnianych budowli zostało zniszczonych. Z tego względu w ramach odbudowy Tarnowa przeprowadzono korektę planu lokacyjnego i przesunięto granicę zabudowy w głąb runku, co umożliwiło budowę kamienic z wysuniętym podcieniem. Prawdopodobnie pierwsza kamienica jest umiejscowiona w obecnej siedzibie Tarnowskiego Centrum Kultury. W tym czasie miała miejsce budowa wielu budowli, m.in. siedziba władz miejskich, czyli obecny ratusz.
Tarnów w dalszym ciągu rozwijał się niezwykle dynamicznie. Zostały zbudowane m.in. basteje, a także rozbudowane fortyfikacje miejskie i wzmocnione bramy. W późniejszych latach, nadal trwała rozbudowa, ponieważ w 1533 roku możemy odnotować informację o pierwszej aptece.
Jan Amor Tarnowski w 1547 roku otrzymał dziedziczny tytuł hrabiowskiego dobra tarnowskiego i od tego momentu miasto zaczęło być nazywane Hrabstwem Tarnowskim.
Po śmierci Jana Tarnowskiego w 1561 r. dziedzicem hrabstwa został jego syn – Jan Krzysztof Tarnowski, który zmarł bezpotomnie w 1567 roku, wtedy sprawowanie władzy zostało przepisane na córkę Jana Amora Tarnowskiego – Zofię Ostrogską, która była jego jedyną spadkobierczynią. Po jej śmierci w 1570 roku władzę objął jej mąż Konstanty Ostrogski.
Co ciekawe – pomnik nagrobny, który początkowo został zaprojektowany dla Jana Amora Tarnowskiego, ze względu na szybką śmierć zarówno jego syna jak i córki przekomponowywano i ostatecznie powstał najwyższy w Polsce pomnik renesansowy.
Po śmierci Zofii Ostrogskiej, Tarnowscy z drugiej linii, podjęli nieskuteczną próbę odkupienia Hrabstwa Tarnowskiego. Po objęciu władzy przez Konstantego Ostrogskiego Stanisław Tarnowski, który miał z nim osobisty zatarg, z pomocą, sprowadził ponad tysięczne siły zbrojne, które szturmem zdobyły zamek tarnowski. Tarnowscy mieszczanie w imię lojalności rozpoczęły blokadę zamku, która trwała przez trzy miesiące. Rok później Konstanty Ostrogski otrzymał od króla Zygmunta Augusta potwierdzenie dziedzicznego władania Hrabstwem Tarnowskim, natomiast Stanisław Tarnowski został ukarany bardzo dużym odszkodowaniem i nakazem milczenia w tej kwestii.
Za sprawą starania księcia Konstantego Ostrogskiego, król Stefan Batory wydał pięć przywilejów dla Tarnowa, które dały możliwość na niezwykle gwałtowny rozwój gospodarczy, a także wzrost handlu.
Według spisów z 1536 roku Tarnów liczył 200 domów i najprawdopodobniej 1500-2000 mieszkańców. W 1603 roku Hrabstwo Tarnowskie zostało podzielone na dwie części pomiędzy synów księcia Konstantego Ostrogskiego i Zofii Ostrogskiej – Janusza i Aleksandra. Jeszcze tego samego roku Aleksander zmarł, co sprawiło, że jego własność została zapisana na dzieci. Od tego momentu część ziemi, która należała do Janusza i jego spadkobierców nazywano „książęcą”, a część, która stanowiła własność spadkobierców jego brata, nazywano „Zamoyską”. Niestety, podział ten negatywnie wpłyną na rozwój miasta. Zarówno podziały, a także liczne pożary i zarazy, które nawiedzały miasto, przyczyniły się do upadku miasta. Pożar, który miał miejsce w 1663 roku, zniszczył całe miasto usytuowane między murami, łącznie z ratuszem, kolegiatą i synagogą. Dodatkowo w czasie potopu Szwedzkiego w 1655 roku Tarnów został dwukrotnie złupiony. Te wydarzenia doprowadziły do tego, że miasto liczyło zaledwie niecałe 770 mieszkańców. Mieszkańcy coraz częściej utrzymywali się z uprawy roli; zniknęły handel i rzemiosło.
W okresie odbudowy miasta, zarząd nad „książęcą” częścią Tarnowa sprawowała siostra Jana Sobieskiego – Katarzyna z Sobieszyna, natomiast nad częścią „Zamoyską” Jan Zamoyski. W trakcie odbudowy ratusza, w jego wieży został zamontowany zegar, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego. W tym czasie powstała także murowana synagoga. Zostało też przywrócone życie na zamku.
Tarnów w tamtym czasie przeżywał jeszcze wiele zmian, które znacząco wpływały na jego funkcjonowanie i pozwoliły mu się podnosić powoli z upadku. Między innymi sprawa funkcjonowania Żydów w mieście została uregulowana przez Aleksandra Zasławskiego-Ostrogskiego. W tym czasie Żydzi stanowili 10-12% mieszkańców miasta. W 1670 roku nadał przywilej dla Żydów, w którym zostały potwierdzone przywileje jego poprzedników. Doprowadził także do ugody pomiędzy ludnością żydowską a cechami rzemieślniczymi. Drugą ważną zmianą była powolna odbudowa domów mieszkalnych – budynków tego typu było w tym okresie ok. 100, z czego 1/3 była murowana.
Kolejne lata dla Tarnowa nie były zbyt łaskawe. W 1702 odnotowano kolejny pożar części miasta, natomiast rok 1704 okazał się rozpocząć najtrudniejszy czas w okresie staropolskim. Do 1710 roku w związku z wielką wojną północną, do ziem tarnowskich wielokrotnie wkraczały wojska walczących stron, wymuszając życie w mieście na jego koszt. Dodatkowo w 1705 roku zaraza, a w 1711 roku pożar zabrał wiele mieszkańców. W 1717 roku Tarnów liczył łącznie z przedmieściami 575 osób, była to najmniejsza liczba odnotowanych mieszkańców w dziejach tego miasta. W tym czasie także został opuszczony zamek tarnowski, a tymczasową rezydencję zaczął pełnić drewniany dwór w Gumniskach.
Dopiero w 1723 roku całe miasto zostało przejęte przez książęta Sanguszków (kiedy to jeden z poprzednich władców – Aleksander Lubomirski zmarł bezdzietnie, a Tarnów odziedziczyła jego siostra Marianna, żona księcia Pawła Sanguszko), co okazało się niezwykle dobrą zmianą dla miasta i jego mieszkańców. Tarnów powoli zaczął podnosić się z upadku, na nowo rozwijał się handel i rękodzieło, a także zaczęła wzrastać systematycznie liczba mieszkańców. Miasto Tarnów stawał się ważnym miejscem – w 1782 siedzibą powiatu, w 1783 roku siedzibą diecezji, natomiast w 1787 roku siedzibą sądu. Po objęciu sprawowania władzy przez Mariannę Lubomirską i jej męża Pawła Sanguszko, który niezwykle silnie walczył o odbudowę miasta. Nakazał właścicielom niezabudowanych placów w mieście, aby w przeciągu około roku zabudowali je lub sprzedali. Zwolnił ich także z podatków na pięć lat i zabronił osobom duchownym i szlachcicom sprzedawania swoich działek w Tarnowie i obciążania sumami bez jego zezwolenia. Za czasów sprawowania przez niego władzy Paweł Sanguszko. Jego plan odbudowy miasta spełniał się i w 2 połowie XVIII wieku rozpoczęło się największe ożywienie budowlane w Tarnowie.
Tarnów był miastem prywatnym do 1787 roku, kiedy to Hieronim Sanguszko zrzekł się władzy zwierzchniej nad miastem.
Koniec 60 lat XVIII wieku był kolejnym okresem, gdy w mieście Tarnów mieszkańcy zaznali niepokoju. W 1768 roku do Tarnowa wtargnęły wojska rosyjskie, a żołnierze dokonywali gwałtów i rabunków. Skutek tego był taki, że nikt w Tarnowie nie chciał wziąć na siebie obowiązków burmistrza, w związku ciągłym zagrożeniem napływającym na miasto. Komisarz dóbr książęcych zarządził, że każda osoba, która jest w posiadaniu posesji pomiędzy murami, będzie przez kolejnych 12 dni kierował radą miejską pod karą aresztu i konfiskaty mienia.
Na piętnaście lat przed przemianowaniem miasta na miasto publiczne, w 1772 do Tarnowa wkroczyły wojska austriackie, które paradoksalnie przyczyniły się do rozwoju miasta. Przejęcie miasta z rąk prywatnych oraz zlokalizowanie w nim siedziby jednostki administracyjnej w randze powiatu, zdecydowanie sprzyjało rozwojowi miasta w tym okresie. Było to możliwe dzięki między innymi budowie linii kolejowej na trasie Kraków – Lwów, następnie w późniejszych latach Tarnów stał się ważnym węzłem kolejowym – linie sięgały do Muszyny i Szczucina. W Tarnowie od 1782 roku znajdowała się siedziba cyrkułu, a od 1787 roku stanowił własność rządową. Kolejnym kluczowym momentem dla Tarnowa była II połowa XIX wieku, kiedy do Tarnów stał się centrum przemysłowym i kulturowym (zbudowano w nim m.in. fabrykę narzędzi rolniczych, hutę szkła, teatr i drukarnię). W 1870 roku miasto Tarnów liczyło prawie 22 tysięcy mieszkańców, co oznaczało, że było trzecie co do wielkości, po Lwowie i Krakowie, miastem w Galicji. W 1888 roku ks. Józef Bąka otworzył Muzeum Diecezjalne, które gromadziło zabytki sztuki sakralnej – było to pierwsze takie muzeum na ziemiach polskich. Rok 1910 był dla miasta rokiem dużych inwestycji. Tarnów zyskał elektrownię, nowoczesne wodociągi, a także gmach dworca kolejowego. Po wielu jeszcze burzliwych momentach, dzięki legionistom w nocy z 30 na 31 października 1918 roku został wyzwolony po 146 latach niewoli jako pierwsze miasto w Polsce. W 1927 roku rozpoczęto budowę Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Mościcach (w momencie budowy Mościce nosiły nazwę Świerczków, a nazwa Mościce została przyznana w 1929
Pod koniec sierpnia 1939 roku niemiecki sabotażysta podłożył bombę zegarową na tarnowskim dworcu kolejowym. To wydarzenie było początkiem wybuchu II wojny światowej, które miało miejsce 1 września 1939 roku. 14 czerwca 1940 roku spod łaźni żydowskiej wyruszył pierwszy transport więźniów do tworzonego przez Niemców, Auschwitz w Oświęcimiu. To właśnie 728 Tarnowskich więźniów stało się pierwszymi ofiarami. W 1943 roku miała miejsce wyniszczenie tarnowskiego getta – w tym czasie około 20 tysięcy Żydów zostało zamordowanych przez Niemców. Przez cały czas trwania hitlerowskiej okupacji organizowane były przez mieszkańców ruchy oporu. W sierpniu 1944 roku został wydany rozkaz o mobilizacji największego oddziału zwanego „Barbara”, był to I Batalion 16. Pułku Piechoty AK. Batalion ten został stworzony i dowodzony przez kapitana Eugeniusza Borowskiego o pseudonimie „Leliwa”. W nocy z 25 na 26 września 1944 roku w okolicach Jamnej w ramach akcji „Burza” batalion „Barbara” stoczył dwudniową bitwę z Niemcami. Wyzwolenie spod hitlerowskiej okupacji nastąpiło ostatecznie 18 stycznia 1945 roku. Od tego czasu powoli zaczęły odradzać się placówki kultury, które zostały zburzone podczas wojny. Po odzyskaniu zrabowanych maszyn uruchomiono produkcję w Zakładach Azotowych. W 1951 roku powstały Zakłady Mechaniczne, które zostały przekształcone z powstałych w 1917 Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego – produkowano tam broń, urządzenia chłodnicze i obrabiarki.
W 1947 roku został odwołany z funkcji prezydenta Tarnowa Eugeniusz Sit. Od tego momentu przez kolejnych 9 lat na stanowiskach prezydenta ukazywali się działacze partyjni skierowani przez PZPR. W 1956 roku miały miejsce niezwykle intensywne protesty. W Zakładach Mechanicznych powstał Tymczasowy Komitet Rewolucyjny, który przejął władzę nad fabryką. Dyrektora i kierowników wydziałów siłą wyprowadzano z tego miejsca. W październiku 1956 roku w teatrze odbył się zorganizowany przez komitet rewolucyjny, masowy wiec. Po wojnie Tarnów był miastem powiatowym, a województwem był Kraków. 1 czerwca 1975 roku Tarnów został stolicą województwa tarnowskiego. Miasto w latach 1975 – 1997 intensywnie się rozbudowywało; powstały nowe osiedla takie jak: Jasna, Rzędzin, Falklandy.
W wyniku reformy administracyjnej 1 stycznia 1999 roku obszarowi, na którym jest położony Tarnów, nazwano „województwem małopolskim”, a za miasto wojewódzkie uznano Kraków. Przemiany polityczne miały związek z utworzeniem samorządu tarnowskiego. 27 maja 1990 roku odbyły się pierwsze po 45 latach wolne wybory samorządowe. Prezydentem Miasta Tarnowa, wybranego przez mieszkańców, został Mieczysław Bień.
Obecnie Tarnów zajmuje powierzchnie 72,34 km² i zamieszkuje go ok. 100 000 mieszkańców. Jest drugim miastem pod względem liczby mieszkańców w Województwie Małopolskim. Miasto leży przy drodze międzynarodowej E4, oraz autostradzie A4 na linii wschód-zachód.
Od lat 2000 miasto intensywnie zaczęło zmieniać swoją infrastrukturę, między innymi powstało pierwsze rondo na skrzyżowaniu ulic Klikowska, Słowackiego, Szkotnik i nosi nazwę „Rondo gen. “Nila” Emila Fieldorfa. „Rondo Tarnowskiego” na skrzyżowaniu ulic Mickiewicza i Starodąbrowskiej. W późniejszych latach na skrzyżowaniu al. Jana Pawła II z ulicą Błonie w ciągu drogi krajowej nr 73 powstało kolejne „Rondo Niepodległości”, które jest największym skrzyżowaniem i jest bardzo ważnym odcinkiem dla komunikacji w południowej Polsce. U zbiegu ulic Elektrycznej i Alei Piaskowej powstało „Rondo imieniem Premiera Tadeusza Mazowieckiego. Kolejnym Rondem im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego nazwano skrzyżowanie u zbiegu ulic Klikowskiej, Elektrycznej i Ks. Prymasa Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
Jednym z wielu etapów rozbudowy dróg, było wybudowanie łącznika do Autostrady A4 między Szarowem i Tarnowem (budowano w latach 2010-2012). Podstawowym zadaniem inwestycji było zapewnienie szybkiego i sprawnego połączenia komunikacyjnego wschód – zachód. Budowa odcinka autostrady A-4 uaktywniła tereny Polski Wschodniej oraz zmniejszyła ruch na „starej” drodze krajowej nr 4. Skrzyżowanie u zbiegu alei Jana Pawła II i drogi stanowiącej dojazd do autostrady A4 nazwano Rondem Jana Głuszaka Dagaramy – Tarnowskiego wizjonera. Takie zaplecze drogowe umożliwiło powstanie Strefy Aktywności Gospodarczej na dobrze skomunikowanych terenach z pełną infrastrukturą oraz uzbrojeniem, tworzących dla inwestorów atrakcyjne obszary. Część terenów objętych jest przywilejami Specjalnej Strefy Ekonomicznej, które znajdują się w centralnej i zachodniej, przemysłowej części miasta. Kolejnym ważnym przedsięwzięciem jest powstanie Inkubatora Przedsiębiorczości, gdzie nowo powstałe firmy mogą wynająć powierzchnie biurowe oraz produkcyjno-usługowo-magazynowe po preferencyjnych cenach. Do najbardziej znanych działających zakładów na terenie Tarnowa można zaliczyć: Zakłady Azotowe w Tarnowie-Mościcach S.A., Zakłady Mechaniczne, Fabryka Silników Elektrycznych Tamel, Mlektar, Fritar, Bruk-Bet, Centrum Logistyczne Goodyear, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej oraz Karpacka Spółka Gazownicza.
Oprócz przedsiębiorczości miasto postawiło na wizerunek Tarnowa, przede wszystkim na rewitalizację starego miasta w obrębie zabytkowego rynku i na przyległych do niego ulicach. Wyremontowano zabytkowe ulice: Krakowską oraz zmieniono płytę na Tarnowskim rynku. Wyremontowano ‘ małe Schody” prowadzące do ulicy Bernardyńskiej z urokliwym zakątkiem z fontanną kaskadową i posadzkową z wbudowanym oświetleniem ledowym. Przebudowano historyczny „Burek” – plac targowy, a na Górze św. Marcina powstała miniaturowa tężnia solna. Niedawno odsłonięto zabytkową półbasztę w ramach rewitalizacji murów obronnych, dzięki temu ścięzka edukacyjno-turystyczna została wzbogacona o dodatkowy element – basteję.
29.11.2010 roku powstał Tarnowski Park Wodny (pierwszy aquapark w mieście). 11.06.2010 został otwarty Miejski Dom Sportu w Mościcach. Wyremontowano pływalnię krytą, przebudowano halę sportową, a w późniejszych latach przekształcono basen odkryty w otwarty aquapark z wieloma basenami i zjeżdżalniami wodnymi.
W Tarnowie wybudowano ciąg ścieżek rowerowych łączących szlaki turystyczne. Do najważniejszych można zaliczyć Trasę Velo Dunajec–Pomnik upamiętniający 2 wojnę światową, trasę Velo Dunajec–Prom na Dunajec, trasę Nowa ścieżka rowerowa–Kościół św. Rodziny w Tarnowie, trasę Panorama–Poidełko dla rowerzystów i jeszcze wiele, a nowe cały czas powstają.